_Ως συνήθως

Περίοδος δηλώσεων του Εαρινού εξαμήνου που ξεκίνησε στο Πανεπιστήμιο Κρήτης και το σύνθημα για τον μεγάλο διαγκωνισμό δόθηκε στις 9.30 ακριβώς. 

Οι φοιτητές, ως άλλοι δρομείς τοποθετημένοι στην ευθεία της εκκίνησης, την προκαθορισμένη μέρα και ώρα βρίσκονταν στις θέσεις τους : πάνω από λάπ-τοπ, τάμπλετ, άι φον και λοιπές συσκευές και πληκτρολόγια, αγωνιώντας και προσπαθώντας να καταλάβουν, αυτοί πρώτοι και όχι "οι άλλοι", τις λιγοστές θέσεις που ορίζουν τα πλαφόν των τμημάτων της Φιλοσοφικής Σχολής και να δηλώσουν τα μαθήματά τους. 

Ώρες ολόκληρες, για τρεις - τέσσερις μέρες διαρκεί αυτός ο αγώνας δρόμου. Το ηλεκτρονικό σύστημα "πέφτει" από την υπερφόρτωση και οι συζητήσεις, οι εντάσεις, ο εκνευρισμός των φοιτητών που μένουν απ' έξω, οι κόντρες γοήτρου ανάμεσα στα τμήματα της Σχολής καθώς και τα διάφορα λογικά επιχειρήματα των καθηγητών για την αδυναμία εξυπηρέτησης της ζήτησης, δίνουν και παίρνουν. Όταν συμπληρωθεί το "πλαφόν" το μάθημα κλείνει. 

Γι' αυτό μιλάω για διαγκωνισμό. Οι φοιτητές αγανακτούν και νιώθουν ότι δεν μπορούν, εμποδίζονται να "κάνουν την δουλειά τους".  Ποιό είναι το κριτήριο για να δηλώσουν μαθήματα; Εξαρτάται από τι απάντηση θα δώσουμε στο ερώτημα "ποιά είναι η δουλειά τους". Ως συνήθως, λοιπόν, η δουλειά των φοιτητών  είναι να πάρουν το πτυχίο τους. 

Βεβαίως, οι καθηγητές, προσπαθώντας να καλύψουν τα κενά που έχει δημιουργήσει η περικοπή διδακτικού προσωπικού στο Ελληνικό Πανεπιστήμιο τα τελευταία χρόνια, κάνουν ότι μπορούν και προσπαθούν να παίρνουν φοιτητές από μεγάλα έτη. 

Στην συζήτηση - διαπραγμάτευση αυτή, καθηγητές και φοιτητές μιλούν συμφωνώντας ότι το κριτήριο επιλογής των μαθημάτων είναι το "αν μου χρειάζεται το μάθημα", για να το χρησιμοποιήσω αθροίζοντας κι αυτό ανάμεσα σ' άλλα, απλώς για το περάσω κι αυτό. Έτσι, απλά και χρηστικά. Είναι κι αυτό μια άποψη. Θα έλεγα η απολύτως κυρίαρχη και κεκυρωμένη άποψη. Κάποια στιγμή βρίσκουν όλοι κάποια θέση αδειανή, διαθέσιμη και βολεύονται, σταματούν οι συζητήσεις και το εξάμηνο... τραβά την ανηφόρα. 

Η άλλη άποψη, το ενδεχόμενο δηλαδή να επιλέγει ο φοιτητής το μάθημα επειδή είναι αυτό το μάθημα που θέλει να παρακολουθήσει και όχι κάποιο άλλο, δεν συζητιέται καν. Δεν υπάρχει ούτε ως απίθανο σενάριο.  Εαν το θέσεις στη συζήτηση θα σε κοιτάξουν, ως συνήθως, παράξενα σα να μιλάς άλλη γλώσσα. 

Δεν υπάρχει ούτε ως σκέψη η περίπτωση εκείνη, που ο φοιτητής έχοντας κάνει το δικό του πρόγραμμα σπουδών, να έχει καταρτίσει μια χαρτογραφία ενασχόλησης με το επιστημονικό αντικείμενο των δικών του ενδιαφερόντων, να επιθυμεί σφοδρά ένα μάθημα γιατί εντάσσεται στην εξατομικευμένη μελέτη του αντικειμένου του και δεν επιθυμεί κάποιο άλλο που δεν εντάσσεται σ' αυτήν και δεν τον ενδιαφέρει. 
Οι ίδιες οι αντικυβερνητικές πολιτικές παρατάξεις των φοιτητών αναφέρονται στο πρόβλημα με όρους "αποτελεσματικότητας" και "οικονομίας"*. 

Έτσι, παρατηρείται το εξής τραγικό όσο και σύνηθες για τα ελληνικά δεδομένα, φαινόμενο: αλλού να θες να πας κι αλλού να καταλήγεις. Μπορεί για παράδειγμα κάποιος φοιτητής του τμήματος Φιλοσοφικών και Κοινωνικών σπουδών που δεν ενδιαφέρεται για την Γλωσσολογία να παίρνει μαθήματα γλωσσολογίας εκεί που θα ήθελε να πάρει μαθήματα νεοελληνικής λογοτεχνίας κ.ο.κ., γιατί εκεί υπήρχαν διαθέσιμες θέσεις, χωρίς αυτό να αποτελεί πρόβλημα και μάλιστα πρώτου βαθμού ούτε καν γι' αυτόν τον ίδιο. Το ότι παρακολουθεί, διαβάζει, θα διαγωνιστεί σ' ένα μάθημα που δεν τον ενδιαφέρει, που δεν συνδέεται και δεν τοποθετείται μέσα σε ένα προσωπικό πλάνο σπουδών, λίγο τον ενοχλεί. 

Κι έτσι περνάει ο καιρός, περνάνε τα εξάμηνα, κι έτσι η πλειοψηφία των λογικά σκεπτόμενων φοιτητών λαμβάνει τα πτυχία της, επιτέλους. Κοπαδιαστά περνούν και φεύγουν οι φοιτητές, με τον ίδιο τρόπο εξάλλου με τον οποίο μπήκαν στο Πανεπιστήμιο, έχοντας διαγκωνιστεί ανάμεσα σ' άλλους για μια θέση που στην πραγματικότητα, ελάχιστοι απ' αυτούς  πραγματικά ήθελαν και θα βγουν απ' αυτό μη έχοντας καταλάβει τίποτα! Γνώσεις αποσπασματικές, λίγο από δω, λίγο από κει, σχολές άλλες αντ' άλλων, σπουδές άλλες αντ' άλλων και -μαντέψτε το καλύτερο!- ζωές άλλες αντ' άλλων. Ως συνήθως. 

Και κανείς δεν κάνει τον κόπο να σκεφτεί και να πει στους φοιτητές, το απλό, το αληθινό, το στοιχειώδες: ότι για να μάθεις κάτι πρέπει να το αγαπάς και για να το αγαπάς πρέπει να το έχεις επιλέξει. Να έχεις μπει σ' αυτήν την αμφίδρομη σχέση υποκειμένου - αντικειμένου, σ' αυτή τη σχέση ταλαιπωρίας, έντασης και έρωτα, σ' αυτή την μορφοποίηση, που αποκαλούμε μόρφωση. 

Ότι δεν υπάρχει άλλος τρόπος μάθησης, εξόν από το να έχεις ερωτευτεί αυτό που μαθαίνεις, ότι τότε και μόνον τότε αυτό  θα σου ανοίξει τις πόρτες του και θα σε δεχθεί στην μυστική αγκαλιά του. Ότι δεν υπάρχει άλλος τρόπος ελευθερίας, παρά η συνειδητή, επίμονη δέσμευση και ενασχόληση. 

Ότι η μάθηση και η συνεπαγόμενη  επιστήμη, για να είναι εξανθρωπιστικές δραστηριότητες πρέπει να είναι προϊόντα της ελεύθερης συνείδησης ενός ελεύθερου νου και όχι προϊόντα εξαναγκασμού, σκοπιμότητας ή αδιαφορίας.  

Μα τι λέω!

Τι ρομαντισμοί είναι αυτοί!! 

Εμείς δεν θέλουμε μυστικές αγκαλιές, ελευθερίες και κουραφέξαλα,  πτυχία θέλουμε γιατί στην φοβερή και τρομερή Αγορά Εργασίας δεν μετράει ο έρωτας για την μάθηση, μετράει η ξερή και στεγνωμένη, αποτελεσματική δουλειά. Διδακτικές μονάδες θέλουμε, γιατί  αυτή τη γλώσσα μιλάει ο παγκοσμιοποιημένος κόσμος μας, στα ξένα πανεπιστήμια που θα μας δεχτούν για μεταπτυχιακά.

Αυτό θέλουμε! Αυτό μας δίνουν!  

Πέραν τούτων, ουδέν. Ως συνήθως. 

*[Είναι ένα άλλο τεράστιο θέμα το πώς γίνεται στην πραγματικότητα η σύνδεση ανάμεσα στην παρεχόμενη εκπαίδευση και στην οικονομία που ξεκινάει ήδη από το Νηπιαγωγείο].