_το πεταμένο κεφάλαιο

 

Ακούγοντας σήμερα τις προγραμματικές δηλώσεις της νέας κυβέρνησης σκέφτηκα ότι ίσως για το νεοελληνικό κράτος αυτή η περίοδος να είναι η πιο σημαντική στη νεώτερη ιστορία του. 

Το σημαντικό του πράγματος δεν βρίσκεται στην έκβαση της διαπραγμάτευσης, στην διαγραφή ή όχι του χρέους, στην παραμονή ή όχι της χώρας στο Ευρώ.

Είναι ίσως η ιστορική στιγμή που ταλαίπωρος αυτός ο λαός θα δει να γίνεται, επιτέλους, μία μετουσίωση που για χρόνια ήταν εκκρεμής. Ακούγεται ίσως υπερβολικό, αλλά δεν είναι. Το αίτημα έρχεται από παλιά και με καθυστέρηση περίπου 200 χρόνων.

Θα μπορούσαμε να ανατρέξουμε πολύ πίσω στο παρελθόν, αλλά νομίζω ότι αρκεί και μια μόνο ματιά στη σύγχρονη ιστορία, από τον β' παγκόσμιο πόλεμο και μετά, για να διαπιστώσουμε ότι οι αγώνες της μεγάλης μάζας του ελληνικού λαού, οι ποταμοί του αίματος που έχυσε, τα παραδείγματα θυσιαστικού ήθους που έδωσε, τα δείγματα υψηλής τέχνης και διανόησης που παρήγαγε, ποτέ  μα ποτέ δεν μπόρεσαν να γίνουν εθνικό κεφάλαιο, να ενσωματωθούν σαν στοιχεία του χαρακτήρα και της παιδείας μας, να κατονομαστούν, να διακριθούν, να κριθούν και να κτίσουν την ταυτότητα του νεο-έλληνα, της πολιτείας και του νεοελληνικού κράτους.

Πού οφείλεται αυτό;

Τα πολύτιμα αυτά πράγματα, καθώς ήταν ξένα και εχθρικά στους κυρίαρχους, σ' αυτούς που διαχειρίστηκαν την τύχη της χώρας από το 1945 και δώθε,  πετάχτηκαν σαν άχρηστα, σαν σαβούρα που έπρεπε να ξεφορτωθούν ή να κρύψουν για να ταιριάξει το κρατίδιο - προτεκτοράτο με τις εντολές (πολιτικές, διαρθρωτικές, πολιτιστικές και οικονομικές) των ξένων δυνάμεων. 

Οι κυβερνήσεις λειτούργησαν με δύο τρόπους : από τη μια απέξυσαν ότι υγιές και ζωντανό μπορούσε να υπάρχει στην ψυχή αυτού του τόπου και από την άλλη, στο τεράστιο κενό που δημιούργησαν φόρεσαν - εγκατέστησαν μια λογική συναλλαγής, ένα πάρε -δώσε, το οποίο  αξιοποιούσε κι έπαιζε με το ραγιάδικο ένστικτο. Ακόμα και η λεγόμενη "κοινωνική συμφιλίωση" της δεκαετίας του ΄80 αναπαρήγαγε αυτό το μοντέλο της εξαργύρωσης.

Όσο κι αν η γενιά της Εθνικής αντίστασης "τιμήθηκε" με σύνταξη, η ίδια αυτή γενιά, το ήθος της, η λογική της, ο τρόπος που έβλεπε τον κόσμο και τον εαυτό της, πετάχτηκε στα σκουπίδια.

Όσο κι αν ο Θεοδωράκης "παίχτηκε" στο Ηρώδειο και στο Μέγαρο, παρουσία πρωθυπουργών και προέδρων άλλο τόσο ο Θεοδωράκης και όσα η γενιά αυτών των δημιουργών εκπροσωπούσε, ευτελίστηκε και απονευρώθηκε. 

Η τραγωδία της εγκαθίδρυσης του νέου ελληνικού κράτους, μετά την επανάσταση του 1821- οπόταν εκδιώχθηκαν οι αγωνιστές και το λαϊκό φρόνημα (θρησκευτικό, ηθικό, πολιτικό, πολιτιστικό, γλωσσικό) αχρηστεύθηκε- επαναλήφθηκε αυτούσια στην πολύ πρόσφατη ιστορία μας. 

Αυτό όμως δεν είναι μετουσίωση -μετάφραση -και εν τέλει αναγνώριση και οικειοποίηση- του νοήματος από τη μια γενιά στην άλλη.

Έτσι, η Ελλάδα, με την συνενοχή πολλών από όλους τους χώρους, μέσα σε λίγες δεκαετίες μετατράπηκε σ' ένα δωμάτιο ξενοδοχείου για σύντομες συνευρέσεις, για μια βραδιά. Αυτό ήταν το ήθος που κυριάρχησε σε όλα τα επίπεδα : από τα πολιτικά σαλόνια των Αθηνών έως τις Πανεπιστημιακές σχολές και έως τα καφενεία των χωριών. Δημιουργήθηκε η Ελλάδα του τζόγου, του χρηματιστηρίου, της παρακμής, του κυρ-βουλευτή και του κυρ-Μαρινάκη.

Ας μην ρωτάνε λοιπόν, ούτε να προβληματίζονται για την κακοδαιμονία που πλήττει αυτόν τον τόπο, ούτε να εγκαλούν τον νεοέλληνα ως φύση τεμπέλικη και απαίδευτη.

Όλες οι στρεβλώσεις που βλέπουμε γύρω μας είναι η αντίδραση των πρόσφατων γενεών που είδαν ή ένιωσαν με έναν τρόπο ρητό ή άρρητο, πολλές φορές, και βιωματικό, τον μηδενισμό ενός τιτάνιου και λαμπρού παρελθόντος.  Ο μηδενισμός αυτός, η αχρήστευση δεν βαραίνει μόνο τους κρατικούς αξιωματούχους, ήταν κοινή πρακτική και άλλων φορέων εξουσίας (π.χ. επίσημη Εκκλησία)

Ό,τι από πολλούς (κυρίως διανοούμενους και ακαδημαϊκούς) λοιδορείται και στηλιτεύται, ως φτήνια, ξεπεσμός και αδιαφορία, είναι οι αντιδράσεις μιας γενιάς στερημένης από το νόημα της θυσίας που δίνει νόημα στη ζωή. 

Είναι/είμαστε μια γενιά που στερήθηκε την μετουσίωση του αίματος και των δακρύων, του ύψους του παρελθόντος της σε τιμή, αξία και εμπιστοσύνη για το παρόν και το μέλλον της.

Μιας γενιάς κακουδέρικης και κακομοίρικης, που δεν έλαβε την κληρονομιά της .

Χάρηκα λοιπόν σήμερα με τις προγραμματικές δηλώσεις της νέας κυβέρνησης, που λένε - κατά τη γνώμη μου- πολύ περισσότερα από αυτά που θα αρχίσουν να αναλύουν με την γνωστή ακατάσχετη φλυαρία και επανάληψή τους, τις επόμενες μέρες τα εγχώρια και ξένα, πολιτικά και οικονομικά επιτελεία, προσπαθώντας μέσα από τις αναλύσεις τους να μας "φωτίσουν" για τις αντιδράσεις των εταίρων, για τις πιέσεις, για τις σκληρές τακτικές, για τα ενδεχόμενα ατυχήματα κλπ., δίδοντας την εντύπωση πως μόνο αυτά υπάρχουν ή μόνο αυτά εννοούνται.

Ενώ σήμερα στη Βουλή των Ελλήνων εμφανίστηκε κάτι πολύ περισσότερο: μια Αριστερά που μιλώντας για το άμεσο, το σαφές, το πιεστικό (όπως είναι το χρέος της χώρας, η σύνταξη του συνταξιούχου, η περίθαλψη του ανασφάλιστου κλπ) πραγματοποιεί ταυτόχρονα την μεγάλη ποιοτική διαφορά που περιγράφω ως "μετουσίωση" : Λέει ποιοί είμαστε εμείς που τα κάνουμε αυτά, από πού ερχόμαστε και στο όνομα ποιάς κατάστασης, πού αναφερόμαστε, όταν τα κάνουμε. 

Αυτό ήταν το νόημα της επίσκεψης - προσκυνήματος του Αλ. Τσίπρα στο σκοπευτήριο της Καισαριανής, την επόμενη της εκλογικής νίκης, που υπερβαίνει την έννοια του καθήκοντος, μια έννοια ηθική και εν πολλοίς άγονη.

Η ακομπλεξάριστη Αριστερά που βρέθηκε να κυβερνά την Ελλάδα σήμερα, αναφέρεται σε εκείνο το σκορπισμένο, το πεταμένο κεφάλαιο που είναι η αιτία της πραγματικής φτώχειας μας. 

Γι΄αυτό το πεταμένο κεφάλαιο της Αριστεράς μάς είπε σήμερα ο κ. Τσίπρας, μιλώντας πολλές φορές για αξιοπρέπεια, για πατρίδα ,για την τιμή μας και γι' αυτά που θα έρθουν.