_το παιχνίδι της έκπληξης

Θα ξεκινήσω με μια διαπίστωση και σε διαπιστώσεις θα προσπαθήσω να μείνω.

Πρέπει να ομολογήσουμε ότι αυτό που όσο δύσκολο ήταν να γίνει κι άλλο τόσο εύκολο είναι να ξεγίνει, τελικά έγινε: Η μεγάλη πλειοψηφία του απλού κόσμου, στον οποίο ανήκω και τον οποίο συναντώ και συναναστρέφομαι, πιστεύει ότι η κυβερνητική αλλαγή που έγινε στην χώρα, μπορεί να φέρει κάτι καλό. 

Για την δημιουργία αυτού του συναισθήματος, της καλής προσδοκίας, αξίζει νομίζω,  να διαθέσουμε λίγη σκέψη. Εξετάζοντάς το, λοιπόν, μόνο του και δίχως να το αναμίξουμε με προσωπικές και ιδεολογικές τοποθετήσεις, μπορούμε να διακρίνουμε ότι περιέχει το στοιχείο της έκπληξης, καθώς μέχρι προχθές κανείς δεν περίμενε τα καλύτερα από την πολιτική διαχείριση του τόπου.

Το στοιχείο της έκπληξης στην οποία αναφέρομαι, δεν είναι μια ποσοτικά προβλέψιμη κατάσταση, μιάς και όλοι είχαμε τις ενδείξεις, μέσω των αλλεπάλληλων σφυγμομετρήσεων, ότι το εκλογικό αποτέλεσμα θα εκφραζόταν όπως τελικά εκφράστηκε. 

Ως έκπληξη, σε πολιτικό επίπεδο, εννοώ μια έξοδο από την πλήξη, από την κατάσταση όπου όλα ήταν γνωστά, διατυπωμένα, περιγραμμένα με αρκετή σαφήνεια και βιωμένα σε όλα τα επίπεδα της καθημερινότητας : από τα πρόσωπα και  τις συμπεριφορές έως τους λόγους, τον τρόπο του σκέπτεσθαι και τις επιδιώξεις. Εννοώ την έκπληξη του καινοφανούς.

Αυτό που απλοϊκά και με μια δόση στωϊκότητας ακούω να λέγεται : "να δούμε τι θα κάνουν κι αυτοί"....

Όσο κι αυτή η φράση υπονοεί ένα επίπεδο πρακτικών αποφάσεων διαχείρισης της άμεσης και πιεστικής καθημερινότητας, σε ένα άλλο επίπεδο πάει πολύ πιο πέρα. Υπονοεί μια διάθεση των πολιτών αυτής της χώρας να δουν να λαμβάνει σάρκα και οστά ένα άλλο μοντέλο του πολιτικώς συμπεριφέρεσθαι και υπάρχειν. 

Υπονοεί την διάθεση να διερευνηθεί η δυνατότητα ύπαρξης ενός άλλου τρόπου - πρότασης για την ιεράρχηση των προτεραιοτήτων σε κοινωνικό και πολιτικό επίπεδο. Δεν θέλω να μπω σε λεπτομέρειες επ' αυτού, που συνιστά την ουσία της πολιτικής, αλλά να επισημάνω ότι ήταν κάτι που είχε τεθεί εκτός συζήτησης εδώ και χρόνια, μια και η θεματική θεωρείτο απαντημένη πειστικά και οριστικά από τους κυρίαρχους.

Θα παραμείνω λοιπόν μόνο στο στοιχείο της έκπληξης του καινοφανούς, το οποίο θεωρώ παραμελημένο αν και το βρίσκω στην βάση κάθε δημοκρατικά οργανωμένης κοινωνίας. 

Συνήθως μιλώντας για την δημοκρατία αναφερόμαστε σε ποσοτικά στοιχεία τα οποία συνδέονται μ' αυτήν, δηλ. την αντιπροσώπευση, την εκλογή, την πλειοψηφία, την διενέργεια σε χρονικώς καθορισμένα διαστήματα διαδικασιών για την λήψη αποφάσεων κ.ο.κ. Παραβλέπουμε το γεγονός ότι η βάση της δημοκρατίας είναι ένας υπερ-διάλογος, καρικατούρα - για να μην πω διαστρέβλωση και σακάτεμα- του οποίου αποτελεί η έννοια του "ενημερωμένου πολίτη", την οποία υποτίθεται ότι στις σύγχρονες κοινωνίες υπηρετούν τα μ.μ.ε.
Παρεμπιπτόντως η ενημέρωση του πολίτη, η οποία θεωρείται μια μεγάλη κατάκτηση και τόσο υμνείται, σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να αποτελεί στοιχείο δημοκρατίας, τουναντίον αποτελεί έναν χάρτη εντολών, προειδοποιήσεων και κατευθύνσεων που μάλλον λειτουργεί δεσμευτικά και διόλου δεν συντελεί στην διεύρυνση της αντιληπτικής και κριτικής ικανότητας του ενημερωμένου.

Ο υπερ-διάλογος στον οποίο αναφέρομαι είναι η πεμπτουσία της δημοκρατίας, ο λόγος για τον οποίο η δημοκρατία έχει κάποια αξία, και γίνεται με πολλούς και ποικίλους τρόπους. Στόχος του είναι να αναδεύει ξανά τις παραστάσεις που έχουν τα μέλη ενός κοινωνικού σώματος για τους εαυτούς τους, για την σχέση κυβερνώμενων - κυβερνώντων, για τον κόσμο και την ζωή, να αναζωογονεί και να βοηθάει στην μορφοποίηση των αναγκών του.

Αυτός ο υπερ-διάλογος εμπεριέχει το στοιχείο της έκπληξης ως έκφραση μιας υψηλής ελευθερίας, η έλλειψη της οποίας ευθύνεται για το χαμηλό επίπεδο του πολιτικού διαλόγου στη χώρα μας κι αλλού και όχι το επίπεδο του λεγόμενου "πολιτικού πολιτισμού", τον οποίο δεν μπορώ να κατανοήσω ως κάτι ανεξάρτητο -ως ένα σαβουάρ βίρβ- από αυτήν την υψηλή ελευθερία στην οποία αναφέρομαι. 

Τον χωρίζουν έτη φωτός από το παιχνίδι του εντυπωσιασμού, στο οποίο διαπρέπουν οι λογής image makers της πολιτικής, καθώς είναι ανεπιτήδευτος, πηγαίος και απρόβλεπτος.

Μόνο η δημοκρατία που εμπεριέχει  το στοιχείο αυτού του υπερ-διαλόγου δεν έχει τίποτα να φοβηθεί ακόμα και από την έκφραση ακραίων θέσεων, όπως αυτών της Χρυσής Αυγής, ενώ όλα τα άλλα δημοκρατικά μορφώματα στην καλύτερη περίπτωση εξορκίζουν τον κίνδυνο που προκύπτει απ' αυτήν (ενν. την έκφραση) αν δεν συντελούν και στην μεγέθυνσή του.

Από τον υπερ-διάλογο αυτό, ο οποίος δεν είναι κάτι καινούργιο αλλά είναι γέννημα της αρχαίας ελληνικής πολιτικής σκέψης και εκφραζόταν ποικιλοτρόπως - από την φιλοσοφία, την ρητορική έως και την τραγική ποίηση-  η εγχώρια Αριστερά ήταν μέχρι τώρα απούσα. 

Το νέο κυβερνητικό σχήμα που ανέλαβε, δείχνει να έχει μπει στο παιχνίδι της έκπληξης με πολλούς τρόπους που δεν είναι του παρόντος να αναφέρω. Θα πω μόνο ότι προς το παρόν οι προθέσεις γίνονται φανερές μέσα από συμβολισμούς, μέσα από τον αρθρωμένο λόγο, το ήθος, τα ήθη και τα εθιμικά. Απομένει να δούμε να εκφράζεται και σε άλλα επίπεδα. 

Το εγχείρημα δεν είναι εύκολο. Υπάρχει πάντα ο κίνδυνος να  μπλοκαριστεί σε ένα επίπεδο κορυφής τεχνοκρατών, επαγγελματιών της πολιτικής και  πολιτικού εντυπωσιασμού - μαρκετινγκ και να μην διαπεράσει την πολιτική ως ουσιώδες στοιχείο της. 

Όπως είπα και στην αρχή αυτό που δύσκολα γίνεται εύκολα ξεγίνεται...

Τέλος, θα αναφέρω ότι στον αντίποδα αυτού του παιχνιδιού της έκπληξης του καινοφανούς βρίσκεται πάντα η επανάληψη, την τέλεια μορφή της οποίας συναντάμε σε ιδρύματα σωφρονισμού, σε στρατόπεδα, σε νοσοκομεία και σε επίπεδο σύγχρονης πολιτικής στην απαίτηση για σταθερότητα των οικονομικών μηχανισμών, απαίτηση την οποία εξέφρασε η προηγούμενη κυβέρνηση και απορρίφθηκε από τον Ελληνικό λαό, δείχνοντας και μ' αυτόν τον άμεσο και μετρήσιμο τρόπο το μέγεθος της δίψας του για την έναρξη και το βάθεμα του υπερ-διαλόγου.