Μετάβαση στο κύριο περιεχόμενο

_"υπάρχουν κι εδώ θεοί"

Μακράν η πιο ενδιαφέρουσα, ακόμη και από την πορεία της λεγόμενης "αξιολόγησης" , συζήτηση που μπορεί να παρακολουθησει κάποιος αυτές τις μέρες,  λίγο πριν το Πάσχα,  είναι αυτή για την αφή του Αγίου Φωτός στα Ιεροσόλυμα.

Το ενδιαφέρον της δεν βρίσκεται στα επιχειρήματα που ανταλλάσσουν οι αντιμαχόμενες πλευρές, αλλά στην παλαιότητά της.

Ο Αριστοτέλης αναφέρει στο Περί ζώων μορίων, ότι όταν κάποιοι ξένοι θέλησαν να συναντήσουν τον Ηράκλειτο, εκείνος δεν τους υποδέχθηκε στην εστία του σπιτιού του όπου έκαιγε η φωτιά προς τιμήν της Εστίας,  αλλά τον βρήκαν να κάθεται στη κουζίνα και να ανακατεύει τη φωτιά στο μαγκάλι όπου εψηνε το φαΐ του. Τότε εκείνος,  καθώς τους είδε να κοντοστέκονται, τους κάλεσε να μπουν μέσα λέγοντας "υπάρχουν κι εδώ θεοί".

Τι ήθελε να πει ο  σοφός απο την Έφεσο, ήδη από τον 6ο π.Χ αιώνα;
Και γιατί ο Αριστοτέλης παραθέτει το γεγονός αυτό σε ένα βιβλίο του για την ζωολογία;
Προφανώς ότι η έννοια,  αλλά καλύτερα το να μπορείς να αισθάνεσαι το ιερό, την ιερότητα του κόσμου, δεν είναι κάτι τοπικά και χρονικά περιορισμένο, δεν οριοθετείται στον βωμό της Εστίας, γιατί κάθε φωτιά είναι ιερή.
Η ιερότητα, που για τον Ηρακλειτο συνδέεται με τον κοσμικό Λόγο, βρίσκεται παντού και ιδίως εκεί που δεν την αναζητούν οι άνθρωποι, στα μικρά, στα ασήμαντα πράγματα που συναντάμε και χρησιμοποιούμε κάθε μέρα.
Κι ο Αριστοτέλης από την μεριά του κάνει αυτή την αναφορά, για να υπογραμμίσει ότι η χαρά που συνοδεύει την κατά πνεύμα ζωή του επιστήμονα θεωρητικού, δεν βρίσκεται μόνο στην θεωρία των υψηλών ιδεών και των άστρων ή των ουράνιων σωμάτων, αλλά σε κάθε είδους ζώα ακόμα και στα πιο μικρά και κατώτερα όντα και για τούτο η έρευνα είναι πρώτα απ' όλα τρόπος ζωής και ηθική στάση.

Αυτά για τον Ηράκλειτο και τον Αριστοτέλη.

Για μας εδώ τώρα,  μπορούμε να κουβεντιάζουμε για το αν η αφή του Αγίου Φωτός είναι παγανιστικό κατάλοιπο ή όχι. Για το αν ο Πατριάρχης ελέγχεται πριν μπει στο κουβούκλιο και από ποιούς. Για το αν τα κεριά έχουν την τάδε ή την δείνα χημική σύσταση. Για το αν συρρέει πλήθος κόσμου και πόσος, κατά τα πρότυπα των γραφείων γενικού τουρισμού.  Για το πόσο κοστίζει η αεροπορική μεταφορά και ποιός πληρώνει. Για την παράδοση και το πατροπαράδοτο έθιμο. Για τα δικαιώματα της μιας ή της άλλης θρησκευτικής ταυτότητας και το πως αυτά κατοχυρώνονται και διασφαλίζονται μέσα στον σύγχρονο γενικότερο ανταγωνισμο των θρησκευτικών ταυτοτήτων. Για την σύνδεση κοσμικής εξουσίας και επίσημης εκκλησιαστικής ηγεσίας.
Μπορούμε να κουβεντιάζουμε για τα πάντα, κάνοντας δηλώσεις στα κανάλια και εκδίδοντας ανακοινώσεις από τα Γραφεία Τύπου... κι έχει κι αυτό την ενδεικτική σημασία του και την αξία του.

Είναι όμως η παλαιότητα της συζήτησης,   αυτή που μας προειδοποιεί και πρεπει να μας κινητοποιεί για το ότι, τόσο η ιερότητα όσο και η χαρά που την συνοδεύει,  μπορεί να  καταστρέφονται,  όταν για τους δικούς μας λόγους, όποιοι κι αν είναι αυτοί, την παγιώνουμε και την παγιδεύουμε μέσα δόγματα και πρακτικές θεάματος και μαζικής προπαγάνδας, που υπάρχουν μόνο και μόνο για να μας υπενθυμίζουν την χαμένη μας ικανότητα και την αδυναμία μας να την αντικρίζουμε στο κάθε τι....
Κι αυτό δυστυχώς ισχύει τόσο για τους πολέμιους τους "θαύματος" της αφής του Αγίου Φωτός όσο και για τους υπέρμαχους ομολόγους τους, αφήνοντας εντέλει στο σκότος την ζωή των ανθρώπων και τις τύχες τους στα χέρια των πολεμοκάπηλων και των εμπόρων.




Σχόλια

Δημοφιλείς αναρτήσεις από αυτό το ιστολόγιο

_Mπέρτολτ. Μπρεχτ: η Εβραία

Η "Εβραία" είναι ο τελευταίος μονόλογος από το σπονδυλωτό έργο του Bertolt Brecht "τρόμος και αθλιότητα του Τρίτου Ράιχ. Το έργο αυτό του Μπρεχτ αποτελείται απο 24 σκηνές-μονόπρακτα, που έγραψε ο Μπρεχτ εξόριστος μεταξύ 1935 και 1939 και περιγράφουν την τρομοκρατία και την άγρια φύση του ναζιστικού καθεστώτος. Η ελληνική μετάφραση αυτού του έργου του Brecht είναι του Μάριου Πλωρίτη και κυκλοφορεί σε βιβλίο από τις εκδόσεις Μωραίτης. Στο κείμενο αποτυπώνεται η εσωτερική ένταση του ατόμου που παίρνει μια απόφαση ενώ βρίσκεται στο χείλος της απελπισίας. Μέσα από την ανάγνωση του έργου στρέφουμε την προσοχή στα εκατοντάδες πρόσωπα της καθημερινότητας, τα οποία, δίνοντας έναν οριακό αγώνα επιβίωσης, αναδύονται ως σύγχρονοι/ες ήρωες και ηρωίδες του Brecht . Το ηχητικό ντοκουμέντο που δημοσιεύουμε παρακάτω είναι από την παράσταση που ανέβηκε το 1978 μαζί με άλλα πέντε μονόπρακτα διαφόρων άλλων συγγραφέων, από το Θίασο Λαμπέτη. Αν και το συγκεκριμένο ντοκουμέντο έχει ανέβ

_Κ.Π. Καβάφης : πρόσθεσις

Aν ευτυχής ή δυστυχής είμαι δεν εξετάζω. Πλην ένα πράγμα με χαράν στον νου μου πάντα βάζω — που στην μεγάλη πρόσθεσι (την πρόσθεσί των που μισώ) που έχει τόσους αριθμούς, δεν είμ’ εγώ εκεί απ’ τες πολλές μονάδες μια. Μες στ’ ολικό ποσό δεν αριθμήθηκα. Κι αυτή η χαρά μ’ αρκεί. (Από τα Κρυμμένα Ποιήματα 1877;-1923, Ίκαρος 1993) Σχόλιο :  Δεν θέλω να κάνω ανάλυση... ένα σχόλιο μόνο.. Υπήρξαν και υπάρχουν -ευτυχώς- πολύ αξιότεροι εμού αναλυτές, που έσκυψαν με γνώση και συγκίνηση πάνω στο έργο που μας άφησε ο μεγάλος Αλεξανδρινός. Πριν, όμως, μπω στα ενδότερα, λέω να κάτσω λίγο απ' έξω, να θαυμάσω το οικοδόμημα. Γενικά, καλό είναι να το κάνουμε αυτό. Μια πρώτη καταγραφή, μια εξωτερική εποπτεία, καθώς η μορφή περι-γράφει το περιεχόμενο και το περιεχόμενο χύνεται μέσα στη μορφή του, μας είναι πάντα χρήσιμη για να συνδεθούμε και να μείνουμε εντός του ποιήματος. Ας είναι... διάφορες σκέψεις...ή οδοί για την σκέψη, γενικώς... Αυτό λοιπόν το ποίημα του Κ.Π.Καβά

_ Γ. Σεφέρη, "κράτησα τη ζωή μου" : σπάραγμα μιάς ανάγνωσης

Τ' ανθισμένο πέλαγο και τα βουνά στη χάση του φεγγαριού η μεγάλη πέτρα κοντά στις αγριοσυκιές και τ' ασφοδίλια το σταμνί πού δεν ήθελε να στερέψει στο τέλος της μέρας και το κλειστό κρεβάτι κοντά στα κυπαρίσσια και τα μαλλιά σου χρυσά' τ' άστρα του Κύκνου κι' εκείνο τ' άστρο ό Αλδεβαράν. Κράτησα τη ζωή μου κράτησα τη ζωή μου ταξιδεύοντας ανάμεσα στα κίτρινα δέντρα κατά το πλάγιασμα της βροχής σε σιωπηλές πλαγιές φορτωμένες με τα φύλλα της οξιάς, καμιά φωτιά στην κορυφή τους· βραδιάζει. Κράτησα τη ζωή μου˙ στ' αριστερό σου χέρι μια γραμμή μια χαρακιά στο γόνατο σου, τάχα να υπάρχουν στην άμμο του περασμένου καλοκαιριού τάχα να μένουν εκεί πού φύσηξε ό βοριάς καθώς ακούω γύρω στην παγωμένη λίμνη την ξένη φωνή. Τα πρόσωπα πού βλέπω δε ρωτούν μήτε ή γυναίκα περπατώντας σκυφτή βυζαίνοντας το παιδί της. Ανεβαίνω τα βουνά· μελανιασμένες λαγκαδιές˙ o χιονισμένος κάμπος, ως πέρα ό χιονισμένος κάμπος, τίποτε δε ρωτούν μήτε o καιρός κλειστός