Έχετε καμιά αμφιβολία ότι τα τηλεοπτικά προγράμματα, ίσως κι αυτή η τηλεόραση στο σύνολό της, υπάρχουν κυρίως για να παίζουν οι διαφημίσεις;
Εγώ δεν έχω!
Κι αυτό δεν είναι μια αυθαίρετη δική μου βεβαιότητα, αλλά κάτι που δηλώνεται από τους τηλεοπτικούς θεράποντες σε κάθε περίπτωση. Μη πάρετε ως παράδειγμα μια εκπομπή της κ. Μενεγάκη ή κάποια σαπουνόπερα, που αποτελούν ακραίες και οφθαλμοφανείς περιπτώσεις. Πάρτε για παράδειγμα μια σοβαρή εκπομπή λόγου και πολιτικής, όπου η πάσα για διαφημίσεις ανακοινώνεται με την κοινότυπη έκφραση : θα κάνουμε ένα μικρό διάλειμμα για τα απαραίτητα διαφημιστικά μηνύματα...
Όλοι τότε συναινούν και δείχνουν κατανόηση, κι εμείς εύκολα και σωστά συμπεραίνουμε ότι ο επιθετικός προσδιορισμός "απαραίτητο" συνδέεται με τα οικονομικά έσοδα του καναλιού : απαραίτητο για....
Πλην όμως, έχω να προτείνω ότι δεν εξαντλείται εκεί η έννοια του απαραίτητου, αλλά αυτή υπάρχει μέσα στην ίδια την δομή και την φιλοσοφία με την οποία στήνεται και προσφέρεται στην θέαση κάθε διαφήμιση. Ο λόγος και η εικόνα (που είναι κι αυτή είδος λόγου) που περιβάλλουν κάθε διαφημιστικό μήνυμα συντελούνται σε κατάσταση έλλειψης αντίλογου. Οι νόες που γύρω από ένα τραπέζι σκέφτονται το πιθανό σενάριο της διαφήμισης, σκέφτονται ευφυώς μεν μονόδρομα και στοχοπροσηλωμένα δε, σε αυτή τούτη την πώληση του προς διαφήμιση προϊόντος και τίποτε άλλο. Οποιαδήποτε άλλη πτυχή (πχ τυχόν μειονεκτήματα) όχι μόνο αποκρύβεται αλλά δεν υπάρχει καν στον ορίζοντά τους. Η ποιότητα της παραγόμενης διαφημιστικής σκέψης είναι εξ ορισμού απαραίτητη και αναγκαία Τα διαφημιστικά μηνύματα, λοιπόν, αποτελούν μια θέση χωρίς καμία συνοδεύουσα αντί-θεση και για αυτό επέχουν θέση αυθεντίας και ως εκ τούτου, όπως συμβαίνει σε κάθε "αυθεντία", το απαραίτητον του πράγματος είναι συνυφασμένο με αυτήν (ενν. την αυθεντία). Την δομεί και την απο-τελειώνει.
Με αυτά τα γενικά για αρχή και επειδή έρχονται Χριστούγεννα (η αγαπημένη εποχή των σκουπιδιών) και επειδή τυχαίνει να είμαι αναγκασμένη κάποιες ώρες να παρακολουθώ τηλεόραση, σκέφτηκα ότι θα μπορούσα να σχολιάζω κάποια από τα ευάριθμα τηλεοπτικά σποτ, δημιουργώντας μέσα στο απόμερο μπλοκ του paracosmos αυτόν τον αποδομητικό αντίλογο της αυθεντίας τους, αφού κάλλιστα θα μπορούσε κάποιος να δει τα διαφημιστικά σποτ ως μικρές φιλοσοφικές πραγματείες.
(Εάν κάποιος αναγνώστης έχει να προσθέσει επιπλέον τον δικό του αντίλογο ή και υποστηρικτικό λόγο, πολύ ευχαρίστως αυτός να δημοσιευθεί επώνυμα ή ψευδώνυμα, είτε στα σχόλια είτε σε ξεχωριστή ανάρτηση -θα δούμε πώς).
Παραθέτω το σποτ :
(επιδίωξή μου θα είναι να βρίσκω, εάν μπορώ, το περί ου ο (αντι-) λόγος σποτάκι και να το παραθέτω)
Τι μένει, λοιπόν;
Τι λέει λοιπόν η προκείμενη διαφήμιση;
....αλλά αυτά δεν ακούγονται σε μια διαφήμιση
Ακούγονται όμως ωραία τραγουδάκια....
Εγώ δεν έχω!
Κι αυτό δεν είναι μια αυθαίρετη δική μου βεβαιότητα, αλλά κάτι που δηλώνεται από τους τηλεοπτικούς θεράποντες σε κάθε περίπτωση. Μη πάρετε ως παράδειγμα μια εκπομπή της κ. Μενεγάκη ή κάποια σαπουνόπερα, που αποτελούν ακραίες και οφθαλμοφανείς περιπτώσεις. Πάρτε για παράδειγμα μια σοβαρή εκπομπή λόγου και πολιτικής, όπου η πάσα για διαφημίσεις ανακοινώνεται με την κοινότυπη έκφραση : θα κάνουμε ένα μικρό διάλειμμα για τα απαραίτητα διαφημιστικά μηνύματα...
Όλοι τότε συναινούν και δείχνουν κατανόηση, κι εμείς εύκολα και σωστά συμπεραίνουμε ότι ο επιθετικός προσδιορισμός "απαραίτητο" συνδέεται με τα οικονομικά έσοδα του καναλιού : απαραίτητο για....
Πλην όμως, έχω να προτείνω ότι δεν εξαντλείται εκεί η έννοια του απαραίτητου, αλλά αυτή υπάρχει μέσα στην ίδια την δομή και την φιλοσοφία με την οποία στήνεται και προσφέρεται στην θέαση κάθε διαφήμιση. Ο λόγος και η εικόνα (που είναι κι αυτή είδος λόγου) που περιβάλλουν κάθε διαφημιστικό μήνυμα συντελούνται σε κατάσταση έλλειψης αντίλογου. Οι νόες που γύρω από ένα τραπέζι σκέφτονται το πιθανό σενάριο της διαφήμισης, σκέφτονται ευφυώς μεν μονόδρομα και στοχοπροσηλωμένα δε, σε αυτή τούτη την πώληση του προς διαφήμιση προϊόντος και τίποτε άλλο. Οποιαδήποτε άλλη πτυχή (πχ τυχόν μειονεκτήματα) όχι μόνο αποκρύβεται αλλά δεν υπάρχει καν στον ορίζοντά τους. Η ποιότητα της παραγόμενης διαφημιστικής σκέψης είναι εξ ορισμού απαραίτητη και αναγκαία Τα διαφημιστικά μηνύματα, λοιπόν, αποτελούν μια θέση χωρίς καμία συνοδεύουσα αντί-θεση και για αυτό επέχουν θέση αυθεντίας και ως εκ τούτου, όπως συμβαίνει σε κάθε "αυθεντία", το απαραίτητον του πράγματος είναι συνυφασμένο με αυτήν (ενν. την αυθεντία). Την δομεί και την απο-τελειώνει.
Με αυτά τα γενικά για αρχή και επειδή έρχονται Χριστούγεννα (η αγαπημένη εποχή των σκουπιδιών) και επειδή τυχαίνει να είμαι αναγκασμένη κάποιες ώρες να παρακολουθώ τηλεόραση, σκέφτηκα ότι θα μπορούσα να σχολιάζω κάποια από τα ευάριθμα τηλεοπτικά σποτ, δημιουργώντας μέσα στο απόμερο μπλοκ του paracosmos αυτόν τον αποδομητικό αντίλογο της αυθεντίας τους, αφού κάλλιστα θα μπορούσε κάποιος να δει τα διαφημιστικά σποτ ως μικρές φιλοσοφικές πραγματείες.
(Εάν κάποιος αναγνώστης έχει να προσθέσει επιπλέον τον δικό του αντίλογο ή και υποστηρικτικό λόγο, πολύ ευχαρίστως αυτός να δημοσιευθεί επώνυμα ή ψευδώνυμα, είτε στα σχόλια είτε σε ξεχωριστή ανάρτηση -θα δούμε πώς).
Ψαρεύοντας σακούλες
Παραθέτω το σποτ :
(επιδίωξή μου θα είναι να βρίσκω, εάν μπορώ, το περί ου ο (αντι-) λόγος σποτάκι και να το παραθέτω)
Το μήνυμα που μας ενδιαφέρει εδώ έχει οικολογικό περιεχόμενο και επιχειρεί να ευαισθητοποιήσει τους καταναλωτές σχετικά με την χρήση των πλαστικών σακουλών.
Δεν αμφισβητεί κανείς ότι το πρόβλημα της ρύπανσης των θαλασσών και οι κίνδυνοι που υπάρχουν για τα ψάρια και τα θηλαστικά που ζουν στην θάλασσα είναι η οικτρή πραγματικότητα.
Είναι όμως μια πραγματικότητα που παράχθηκε από την υιοθέτηση ενός συγκεκριμένου τρόπου του βίου, μιας αντίληψης που τοποθετεί τον άνθρωπο στην κορυφή της εξελικτικής πυραμίδας και θεωρεί τον κόσμο ως ένα μηχανιστικό άθροισμα υλικών, μετρήσιμων και εκμεταλλεύσιμων πόρων , οργανικής ή ανόργανης φύσεως.
Την αντίληψη αυτή συμπληρώνει μια ωφελιμιστική ηθική που λέει ότι, ηθικό είναι το ωφέλιμο για τους πολλούς. Όπου πολλοί εννοούνται τα πολιτικά σώματα των δυτικών κοινωνιών και εξαιρούνται οι κάθε λογής "πρωτόγονοι" , τα ζώα και άλλες μορφές φυσικής ύπαρξης όπως πχ οι θάλασσες...
Η βιο-αντίληψη αυτή αποκρυσταλλώθηκε με τον καλύτερο τρόπο στον καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής και είναι η κυρίαρχη και η δημοφιλέστερη, ακόμα κι ανάμεσα σε αυτούς που μάχονται τον καπιταλισμό (!)
Τι μένει, λοιπόν;
Οι πολλοί , δηλαδή οι καταναλωτές να λαμβάνουν, πλέον των ωφελημάτων από μια τέτοιου είδους ανάπτυξη, το μερίδιό τους και στην ενοχή που την συνοδεύει.
Ετσι, η καταναλώτρια που φτάνει στο ταμείο για να πληρώσει και ζητάει μια σακούλα για να βάλει τα φρούτα που ψώνισε, βρίσκεται αντιμέτωπη με το όνειδος της καταστροφής του θαλάσσιου βιόκοσμου, όταν η ταμίας παραδόξως πώς(!) βουτάει το χερι της στο θαλάσσιο βυθό και βγάζει μια θαλασσοβρεγμένη σακούλα που στάζει ολούθε.... Η καταναλώτρια νιώθει για αυτό μια απέραντη ντροπή και αμηχανία, λες και την ελέγχει το φάντασμα του Υπερ-εγώ που πλέον πλανιέται στους διαδρόμους του Υπερ-μάρκετ...
Τι λέει λοιπόν η προκείμενη διαφήμιση;
Ότι υπάρχει ένας τρόπος για να αμβλυνθεί κάπως αυτή η ενοχή:
Η υιοθέτηση, μαζί με το μοντέλο ανάπτυξης και την βιο-θεώρηση που το συνοδεύει (αυτά δεν αμφισβητούνται επ'ουδενί) ενός συγκεκριμένου τρόπου συμπεριφοράς,
η απόκτηση της περίφημης καταναλωτικής συνείδησης.
Ο άνθρωπος-καταναλωτής ενημερωμένος βεβαίως για τις συνέπειες του καταναλωτισμού του, (εξάλλου γι'αυτή την ενημέρωση δαπανώνται τόσα ποσά και γίνονται τόσες έρευνες από τμήματα πανεπιστημίων!) έχοντας επωμιστεί το οικολογικό του καθήκον, δίχως όμως να διαταράξει την ωφελιμιστική του κατάσταση, μπορει τώρα να είναι και ηθικιστικά θωρακισμένος και εξ ολοκλήρου (συνειδήσει τε και σώματι) απορροφημένος στην κατανάλωση του κόσμου...
....αλλά αυτά δεν ακούγονται σε μια διαφήμιση
Ακούγονται όμως ωραία τραγουδάκια....
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου