Μετάβαση στο κύριο περιεχόμενο

_διαφημιστική αποδομητική: ψαρεύοντας σακούλες

Έχετε καμιά αμφιβολία ότι τα τηλεοπτικά προγράμματα, ίσως κι αυτή η τηλεόραση στο σύνολό της,  υπάρχουν κυρίως για να παίζουν οι διαφημίσεις;
Εγώ δεν έχω!
Κι αυτό δεν είναι μια αυθαίρετη δική μου βεβαιότητα,  αλλά κάτι που δηλώνεται από τους τηλεοπτικούς θεράποντες σε κάθε περίπτωση. Μη πάρετε ως παράδειγμα μια εκπομπή της κ. Μενεγάκη ή κάποια σαπουνόπερα, που αποτελούν ακραίες και οφθαλμοφανείς περιπτώσεις.  Πάρτε για παράδειγμα μια σοβαρή εκπομπή λόγου και πολιτικής, όπου η πάσα για διαφημίσεις ανακοινώνεται με την κοινότυπη έκφραση : θα κάνουμε ένα μικρό διάλειμμα για τα απαραίτητα διαφημιστικά μηνύματα...
Όλοι τότε συναινούν και δείχνουν κατανόηση, κι εμείς εύκολα και σωστά συμπεραίνουμε ότι ο επιθετικός προσδιορισμός "απαραίτητο" συνδέεται με τα οικονομικά έσοδα του καναλιού : απαραίτητο για....

Πλην όμως,  έχω να προτείνω ότι δεν εξαντλείται εκεί η έννοια του απαραίτητου, αλλά αυτή υπάρχει μέσα στην ίδια την δομή και την φιλοσοφία με την οποία στήνεται και προσφέρεται στην θέαση κάθε διαφήμιση. Ο λόγος και η εικόνα (που είναι κι αυτή είδος λόγου) που περιβάλλουν κάθε διαφημιστικό μήνυμα συντελούνται σε κατάσταση έλλειψης αντίλογου. Οι νόες που γύρω από ένα τραπέζι σκέφτονται το πιθανό σενάριο της διαφήμισης, σκέφτονται ευφυώς μεν μονόδρομα και στοχοπροσηλωμένα δε, σε αυτή τούτη την πώληση του προς διαφήμιση προϊόντος και τίποτε άλλο. Οποιαδήποτε άλλη πτυχή (πχ τυχόν μειονεκτήματα) όχι μόνο αποκρύβεται αλλά δεν υπάρχει καν στον ορίζοντά τους. Η ποιότητα της παραγόμενης διαφημιστικής σκέψης είναι εξ ορισμού απαραίτητη και αναγκαία     Τα διαφημιστικά μηνύματα, λοιπόν,  αποτελούν μια θέση χωρίς καμία συνοδεύουσα αντί-θεση και για αυτό επέχουν θέση αυθεντίας και ως εκ τούτου, όπως συμβαίνει σε κάθε "αυθεντία",  το απαραίτητον του πράγματος είναι συνυφασμένο με αυτήν (ενν. την αυθεντία). Την δομεί και την απο-τελειώνει.

Με αυτά τα γενικά για αρχή και επειδή έρχονται Χριστούγεννα (η αγαπημένη εποχή των σκουπιδιών) και επειδή τυχαίνει να είμαι αναγκασμένη κάποιες ώρες να παρακολουθώ τηλεόραση, σκέφτηκα ότι θα μπορούσα να σχολιάζω κάποια από τα ευάριθμα τηλεοπτικά σποτ, δημιουργώντας μέσα στο απόμερο μπλοκ του paracosmos αυτόν τον αποδομητικό αντίλογο της αυθεντίας τους, αφού  κάλλιστα θα μπορούσε κάποιος να δει τα διαφημιστικά σποτ ως μικρές φιλοσοφικές πραγματείες.
(Εάν κάποιος αναγνώστης έχει να προσθέσει επιπλέον τον δικό του αντίλογο ή και υποστηρικτικό λόγο, πολύ ευχαρίστως αυτός να δημοσιευθεί επώνυμα ή ψευδώνυμα, είτε στα σχόλια είτε σε ξεχωριστή ανάρτηση -θα δούμε πώς).

Ψαρεύοντας σακούλες

Παραθέτω το σποτ :
(επιδίωξή μου θα είναι να βρίσκω, εάν μπορώ, το περί ου ο (αντι-) λόγος σποτάκι και να το παραθέτω)



Το μήνυμα που μας ενδιαφέρει εδώ έχει οικολογικό περιεχόμενο και επιχειρεί να ευαισθητοποιήσει τους καταναλωτές σχετικά με την χρήση των πλαστικών σακουλών.
Δεν αμφισβητεί κανείς ότι το πρόβλημα της ρύπανσης των θαλασσών και οι κίνδυνοι που υπάρχουν για τα ψάρια και τα θηλαστικά που ζουν στην θάλασσα είναι η οικτρή πραγματικότητα.

Είναι όμως μια πραγματικότητα που παράχθηκε από την υιοθέτηση ενός συγκεκριμένου τρόπου του βίου, μιας αντίληψης που τοποθετεί  τον άνθρωπο στην κορυφή  της εξελικτικής πυραμίδας και θεωρεί τον κόσμο ως ένα μηχανιστικό άθροισμα υλικών, μετρήσιμων και εκμεταλλεύσιμων πόρων , οργανικής ή ανόργανης φύσεως.
Την αντίληψη αυτή συμπληρώνει μια ωφελιμιστική ηθική που λέει ότι, ηθικό είναι το ωφέλιμο για τους πολλούς. Όπου πολλοί εννοούνται τα πολιτικά σώματα των δυτικών κοινωνιών και εξαιρούνται οι κάθε λογής "πρωτόγονοι" , τα ζώα και άλλες μορφές φυσικής ύπαρξης όπως πχ οι θάλασσες...
Η βιο-αντίληψη αυτή αποκρυσταλλώθηκε με τον καλύτερο τρόπο στον καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής και είναι η κυρίαρχη και η δημοφιλέστερη, ακόμα κι ανάμεσα σε αυτούς που μάχονται τον καπιταλισμό (!)

Τι μένει, λοιπόν;

Οι πολλοί , δηλαδή οι καταναλωτές να λαμβάνουν, πλέον των ωφελημάτων από μια τέτοιου είδους ανάπτυξη, το μερίδιό τους  και στην  ενοχή που την συνοδεύει.

Ετσι, η καταναλώτρια που φτάνει στο ταμείο για να πληρώσει και ζητάει μια σακούλα για να βάλει τα φρούτα που ψώνισε, βρίσκεται αντιμέτωπη με το όνειδος της καταστροφής του θαλάσσιου βιόκοσμου, όταν η ταμίας παραδόξως πώς(!) βουτάει το χερι της στο θαλάσσιο βυθό και βγάζει μια θαλασσοβρεγμένη σακούλα που στάζει ολούθε.... Η καταναλώτρια  νιώθει για αυτό μια απέραντη ντροπή και αμηχανία, λες και την ελέγχει το φάντασμα του Υπερ-εγώ που πλέον πλανιέται  στους διαδρόμους του Υπερ-μάρκετ...

Τι λέει λοιπόν η προκείμενη διαφήμιση;

Ότι υπάρχει ένας τρόπος  για να αμβλυνθεί κάπως αυτή η ενοχή:
Η υιοθέτηση,  μαζί με το μοντέλο ανάπτυξης και την βιο-θεώρηση που το συνοδεύει (αυτά δεν αμφισβητούνται επ'ουδενί) ενός συγκεκριμένου τρόπου συμπεριφοράς,
η απόκτηση της περίφημης καταναλωτικής συνείδησης.


Ο άνθρωπος-καταναλωτής ενημερωμένος βεβαίως για τις συνέπειες του καταναλωτισμού του, (εξάλλου γι'αυτή την ενημέρωση δαπανώνται τόσα ποσά και γίνονται τόσες έρευνες από τμήματα πανεπιστημίων!) έχοντας επωμιστεί  το οικολογικό του καθήκον, δίχως όμως να διαταράξει την ωφελιμιστική του κατάσταση, μπορει τώρα να είναι και ηθικιστικά θωρακισμένος και εξ ολοκλήρου (συνειδήσει τε και σώματι) απορροφημένος στην κατανάλωση του κόσμου...


....αλλά αυτά δεν ακούγονται σε μια διαφήμιση
Ακούγονται όμως ωραία τραγουδάκια....
















Σχόλια

Δημοφιλείς αναρτήσεις από αυτό το ιστολόγιο

_Mπέρτολτ. Μπρεχτ: η Εβραία

Η "Εβραία" είναι ο τελευταίος μονόλογος από το σπονδυλωτό έργο του Bertolt Brecht "τρόμος και αθλιότητα του Τρίτου Ράιχ. Το έργο αυτό του Μπρεχτ αποτελείται απο 24 σκηνές-μονόπρακτα, που έγραψε ο Μπρεχτ εξόριστος μεταξύ 1935 και 1939 και περιγράφουν την τρομοκρατία και την άγρια φύση του ναζιστικού καθεστώτος. Η ελληνική μετάφραση αυτού του έργου του Brecht είναι του Μάριου Πλωρίτη και κυκλοφορεί σε βιβλίο από τις εκδόσεις Μωραίτης. Στο κείμενο αποτυπώνεται η εσωτερική ένταση του ατόμου που παίρνει μια απόφαση ενώ βρίσκεται στο χείλος της απελπισίας. Μέσα από την ανάγνωση του έργου στρέφουμε την προσοχή στα εκατοντάδες πρόσωπα της καθημερινότητας, τα οποία, δίνοντας έναν οριακό αγώνα επιβίωσης, αναδύονται ως σύγχρονοι/ες ήρωες και ηρωίδες του Brecht . Το ηχητικό ντοκουμέντο που δημοσιεύουμε παρακάτω είναι από την παράσταση που ανέβηκε το 1978 μαζί με άλλα πέντε μονόπρακτα διαφόρων άλλων συγγραφέων, από το Θίασο Λαμπέτη. Αν και το συγκεκριμένο ντοκουμέντο έχει ανέβ

_Κ.Π. Καβάφης : πρόσθεσις

Aν ευτυχής ή δυστυχής είμαι δεν εξετάζω. Πλην ένα πράγμα με χαράν στον νου μου πάντα βάζω — που στην μεγάλη πρόσθεσι (την πρόσθεσί των που μισώ) που έχει τόσους αριθμούς, δεν είμ’ εγώ εκεί απ’ τες πολλές μονάδες μια. Μες στ’ ολικό ποσό δεν αριθμήθηκα. Κι αυτή η χαρά μ’ αρκεί. (Από τα Κρυμμένα Ποιήματα 1877;-1923, Ίκαρος 1993) Σχόλιο :  Δεν θέλω να κάνω ανάλυση... ένα σχόλιο μόνο.. Υπήρξαν και υπάρχουν -ευτυχώς- πολύ αξιότεροι εμού αναλυτές, που έσκυψαν με γνώση και συγκίνηση πάνω στο έργο που μας άφησε ο μεγάλος Αλεξανδρινός. Πριν, όμως, μπω στα ενδότερα, λέω να κάτσω λίγο απ' έξω, να θαυμάσω το οικοδόμημα. Γενικά, καλό είναι να το κάνουμε αυτό. Μια πρώτη καταγραφή, μια εξωτερική εποπτεία, καθώς η μορφή περι-γράφει το περιεχόμενο και το περιεχόμενο χύνεται μέσα στη μορφή του, μας είναι πάντα χρήσιμη για να συνδεθούμε και να μείνουμε εντός του ποιήματος. Ας είναι... διάφορες σκέψεις...ή οδοί για την σκέψη, γενικώς... Αυτό λοιπόν το ποίημα του Κ.Π.Καβά

_αν αυτή είναι η πολιτική

 Δεν θα το επιδιώξω, αλλά θα εκμεταλλευτώ αυτή τη καταπληκτική συγκυρία : ώρα απογευματινή, μάθημα σε σπίτι, σε κεντρική πλατεία, σε κεντρικό χωριό, από κάτω τα καφενεία και είχα εντοπίσει καθώς πήγαινα ασυνήθιστες κινήσεις, μια αναταραχή και μια κυρία, άγνωστη σε μένα,  με χρώμα μαλλιών σε ώριμη μελιτζάνα να περιφέρεται μαζί με μια φίλη της που δεν είχε τίποτε το αξιοσημείωτο. Εγώ πρόσεξα την μελιτζανί.  Το μάθημα κυλούσε ανάμεσα σε απογοητεύσεις και προσπάθειες, οι ήχοι  της πλατείας γνωστοί και γι αυτό ανήκουστοι  έφταναν αλλά και δεν έφταναν σ'αυτιά μου, ίσως αν πρόσεχα έξω να έφταναν, αλλά εγώ πρόσεχα μέσα.  Οι ήχοι αλλάζουν. Ξέρω την αλλαγή των μικροφωνικών στις μικρές πλατείες των χωριών.  Τέλος μαθήματος. Η προεκλογική συγκέντρωση στα μισά. Έμεινα να ακούσω κι εγώ. Παράγγειλα όπως κάνω πάντα μια τσικουδιά και τι ανανέωση προσώπων, κινήσεων, χρωμάτων. Ίδιες ιδέες ή καλύτερα καμία ιδέα... χωρίς ιδέες. Το απόγευμα όμως δεν έχασε σε τίποτα την ομορφιά του Απρίλη του.  Το κόμμα,