_τα μέτρα και τα σταθμά

φωτο: Χανιώτικα Νέα

"Δύο μέτρα και δύο σταθμά;" αναρωτιέται ο δημοσιογράφος στον τίτλο του άρθρου των Χανιώτικων Νέων (5/7).  Το ερώτημα είναι δύσκολο. Μεταφυσικό θα έλεγα, αν σκεφτούμε ότι πάντα ο άνθρωπος έψαχνε ένα μέτρο...για να μετρήσει τη ζωή, τα πράγματα, το κόσμο, τον εαυτό του... ένα μέτρο ή το μέτρο ανάμεσα στα άκρα.

Από αυτό λοιπόν τον τίτλο θα ξεκινήσω το σχόλιό μου και θα μείνω σ' αυτόν. Νομίζω ότι δεν χρειάζεται τίποτα περισσότερο. 

Ίσως τον ίδιο τίτλο να δίναμε και όλοι εμείς, αν θέλαμε να τιτλοφορήσουμε ένα κειμενάκι όπως το παρακάτω   :

"Το παλιό λιμάνι, σήμα κατατεθέν των Χανίων, είναι ιδανικό για περίπατο και όχι για… αυτοκίνητα. Γι’ αυτό μετά τις 11 το πρωί απαγορεύεται -σωστά φυσικά- η κυκλοφορία των οχημάτων.
Πλέον, απαγορεύεται και η στάθμευση σε σημεία που κάποτε επιτρεπόταν, όπως στην πλατεία Τελωνείου. Πιο πέρα, όμως και μάλιστα δίπλα στο Λιμεναρχείο, ισχύουν, κατά πώς φαίνεται, δύο μέτρα και δύο σταθμά!

Αναγνώστης των “Χανιώτικων νέων” φωτογράφισε παρκαρισμένα οχήματα και μάλιστα ανάμεσα σε τζιπ του Λιμενικού!
Εκεί, το παρκάρισμα επιτρέπεται, ήταν η απορία του.
Επικοινωνήσαμε, λοιπόν, με το Λιμεναρχείο από το οποίο πληροφορηθήκαμε ότι με απόφαση της Λιμενικής Επιτροπής επιτρέπεται η στάθμευση μόνο των οχημάτων των λιμενικών!
Δεν είναι όμως προκλητικό για τους επισκέπτες να βλέπουν ιδιωτικά αυτοκίνητα παρκαρισμένα γύρω από το Λιμεναρχείο το οποίο ελέγχει τη στάθμευση στη λιμενική ζώνη;"

Καταλαβαίνουμε όλοι τι ακριβώς θέλει να αναδείξει το συγκεκριμένο άρθρο. Όλοι έχουμε μια προσωπική εμπειρία, ένα τουλάχιστον προσωπικό περιστατικό παραβίασης του νόμου, της σειράς, της ουράς...κ.ο.κ. Κι όλοι μπορούμε ν' αναφωνήσουμε : Α! τους αλητήριους.... τους λιμενικούς....

Είναι λοιπόν θέμα εφαρμογής μέτρων και σταθμών; κάποιου "ζυγίσματος" ή κάποιας "μέτρησης";

Παλιά μαθαίναμε στο σχολείο ότι το μέτρο ήταν το μήκος μιας ράβδου από λευκόχρυσο που φυλασσόταν στο Γραφείο Μέτρων και Σταθμών στο Παρίσι,  ορίστηκε το 1791 από την Γαλλική Εταιρεία Επιστημών και είναι ίσο με ένα προς δέκα εκατομμύρια φορές την απόσταση από τον Ισημερινό ως το Βόρειο Πόλο. Έτσι λειτουργούν τα μέτρα, ως παγκόσμιες σταθερές.....

Στην προκειμένη περίπτωση όμως ποιό μέτρο παραβιάζεται;

Απάντηση: Το μέτρο της ισότητας όλων των πολιτών απέναντι στο νόμο, το οποίο την ίδια ιστορική περίοδο προτάθηκε και επιβλήθηκε με την γαλλική επανάσταση.  Είναι το μέτρο  πάνω στο οποίο βασίστηκε όλος ο δυτικός πολιτισμός, απ' όταν στο τέλος μιας μακράς διαδικασίας τριών αιώνων, αποχαιρέτισε τον μεσαιωνικό τρόπο διάρθρωσης της κοινωνίας και πέρασε στο ορθολογικότερο και υπολογιστικό τρόπο του νεωτερισμού.

Και όταν λέω δυτικός πολιτισμός εννοώ όχι μόνο τον τρόπο δομής του κράτους και της απονομής δικαοσύνης. Πρόκειται για κάτι πολύ θεμελιωδέστερο, για την αναγνώριση της ισότητας στο επίπεδο του φυσικού προ-πολιτικού ανθρώπου. Δεν θέλω να επεκταθώ επ' αυτού, πώς φτάσαμε εκεί και τι σήμανε αυτό για τα κράτη και για την ανθρωπότητα.
Θα πω μόνο ότι η απαίτηση αυτή της ισότητας έχει δύο καίριες συνέπειες : α) διαχέεται ως τρόπος σκέψης σε όλο το φάσμα του επιστητού, με αποτέλεσμα ο νεωτερικός άνθρωπος να γεννιέται, να μαθαίνει και να σκέφτεται μέσα σ' αυτό, δίχως την δυνατότητα να αναχθεί σε κάποιον άλλο. Έτσι αυτός ο τρόπος σκέψης φυσικοποιείται, ενσωματώνεται δηλαδή στον φυσικό άνθρωπο και  λαμβάνει την αίγλη και της ισχύ φυσικής δύναμης..
Και β) αποτελεί κάτι σαν "γυμνό σώμα" των κοινωνιών, το οποίο θα έρθουν αργότερα να ενδύσουν τα διάφορα "δικαιώματα" προκειμένου να προστατευθεί η διαφοροποίηση και η ετερότητα.

Είναι καθολικός για τη νεωτερικότητα, απηχεί το νομικίστικο, συμβολαιϊκό πνεύμα της και είναι ενδεικτικός του τρόπου, του πώς προσεγγίζουμε τα ζητήματα

Ο Ευρωπαίος πολίτης, λοιπόν, μαθαίνει από πολύ μικρή ηλικία,  σωματοποιεί και σκέφτεται μέσα απ' αυτό το πλαίσιο ισότητας των πολιτών στη δημόσια σφαίρα, καθώς και το σεβασμό απέναντι στο Νόμο, που είναι καθολικός και ισχύει για όλους. Είναι η βάση - γλώσσα των ατομικών δικαιωμάτων. Έξω από αυτό το πλαίσιο ισότητας απέναντι στο νόμο και σεβασμού του νόμου, οι εκκοσμικευμένες νεωτερικές δυτικές κοινωνίες δεν έχουν σημείο αναφοράς και στήριξης.
Αυτή ήταν η απάντηση που έδωσαν οι ευρωπαϊκές κοινωνίες στη βάση των αναγκών τους, προκειμένου να βγουν από τη ζούγκλα των εμφυλίων και θρησκευτικών πολέμων, των αυθαιρεσιών των αυτοκρατόρων, των βασιλέων και την απληστία, ιδιοτέλεια και τυρρανία των τοπικών αρχόντων και των εκκλησιαστικών αξιωματούχων. Η απάντησή τους αυτή αποδείχθηκε πολύ γόνιμη και παραγωγική, όχι όμως και χωρίς προβλήματα.

Εμείς, εδώ στην Ελλάδα για λόγους ιστορικούς, αλλά κυρίως λόγους θρησκευτικούς και πολιτιστικούς (που δεν είναι του παρόντος να παραθέσουμε) και όχι γιατί έχουμε ένα μυστήριο και ανάποδο γονίδιο, ποτέ δεν μπορέσαμε να βιώσουμε έτσι τις σχέσεις μεταξύ μας και τις σχέσεις μας με το κράτος. 

Το ερώτημα είναι : Είναι αυτός ο λόγος των δικών μας αναγκών; Είναι οι ανάγκες μας ίδιες με των δυτικών κρατών; Είναι αυτός ο λόγος που εκφράζει τα δικά μας ιστορικά βιώματα;
Παραμένοντας  στον τίτλο του άρθρου και μόνο, προδίδουμε το υπόβαθρο της σκέψης που υποστηρίζει το κείμενο και φανερώνεται το έλλειμα - απαίτηση για εκσυγχρονισμό των ελληνικών δεδομένων κατά τα ορθολογικά ευρωπαϊκά πρότυπα.
Από αυτό το έλλειμμά μας προκύπτουν διάφορες δυσκολίες και τραγικότητες και  γύρω από την λεκτικοποίηση αυτού του ελλείμματος αρθρώνεται ο πολιτικός, δημοσιογραφικός αλλά και ο καθημερινός λόγος των απλών ανθρώπων.

Εάν λοιπόν είναι θέμα επιβολής του Νόμου, ίσως κάποτε και εδώ, στη δύστυχη αυτή χώρα να μπορέσουμε  μέσα από πολλή γκρίνια και μεγάλο καταναγκασμό,   να "βάλουμε τα δύο πόδια σ' ένα παπούτσι", και η ζωή να πάρει μια πιο πολιτισμένη όψη. Να γίνουμε κι εμείς  Ευρώπη. Αυτό το αίτημα του εκσυγχρονισμού των δομών της νεο-ελληνικής πραγματικότητας ίσως κάποτε το πραγματοποιήσουμε.

Εκεί βρίσκεται όμως το πρόβλημά μας;  Έχω την άποψη ότι ούτε το πολιτικό προσωπικό, ούτε πολύ περισσότερο η διανόηση της χώρας δεν έχει ασχοληθεί σοβαρά μ' αυτό. "Θέλει αρετή και τόλμη η ελευθερία", θα πει ο ποιητής. Απ' άκρη σ' άκρη της χώρας, ιδίως μέσα σ'αυτά τα χρόνια της κρίσης, παπαγαλίζουμε,  μιμούμαστε, κινδυνολογούμε, κυνηγούμε αλλήλους και οικονομολογούμε.

Σπεύδουμε με μια καθυστέρηση 200 χρόνων να συνταχθούμε γύρω απ' αυτό το πλαίσιο της νομικίστικης αντίληψης περί συστάσεως και διοίκησης της κοινωνίας και των σχέσεων των ανθρώπων, ("κοινωνικό συμβόλαιο", το λένε), δίχως να μπορούμε να δούμε ότι ήδη οι ευρωπαϊκές κοινωνίες προσπαθούν να μετακινηθούν από εκεί και  αγωνιούν και ψάχνουν μέσα από τα δικά τους τεράστια προβλήματα για την λύση στην έλλειψη νοήματος, δηλαδή αιτίας και σκοπού της ανθρώπινης ζωής και δράσης.Υποψιάζονται ότι ίσως εν τέλει το πλαίσιο αυτό δεν αρκεί, είναι πολύ περιοριστικό, φτωχαίνει πολύ τη ζωή, αφήνει απ' έξω την ουσία και τον άνθρωπο που θέλει να ζει με πληρότητα.

Εάν η απάντηση στα προβλήματά μας είναι "ίδια μέτρα και ίδια σταθμά για όλους", τότε τα προβλήματά μας είναι χρηστικά, π.χ. πού θα βρω μια νόμιμη θέση παρκαρίσματος;

Εάν η απάντηση στα προβλήματά μας είναι "γιατί η ζωή είναι το ιερό που μας υπερβαίνει" τότε τα προβλήματά μας είναι ουσιαστικά π.χ. πού θα βρω μια θέση μέσα στο κόσμο, μέσα στους άλλους; πού θα βρω το ιερό νόημα της ζωής για να μπορέσω να ζήσω ως άνθρωπος;