_Η μπαλωθιά ως συνομιλία

Η "μπαλωθιά"  μιλούσε  στον άερα, στην Κρήτη

...που οι γυναίκες γεννούσαν στο σπίτι με τη μαμή του χωριού και τα άλλα παιδιά απ' έξω να περιμένουν  ζωή ή θάνατο. Κι η μπαλωθιά έλεγε : Ζωή ....

....που ο άντρας ανέβαινε  στο άγριο βουνό και κατάμονος εκεί ψηλά αγνάντευε τα χαράκια, το Λιβυκό ως πέρα, μεσ' την απόλυτη σιωπή. Κι η μπαλωθιά έλεγε:  Όλα καλά τα'χεις καμωμένα και μ' αρέσουν Θεέ μου, αχόρταγο το πλάσμα σου.....

...που οι άνθρωποι δούλευαν απ' το χάραμα έως τη δύση και ίδρωναν και σκονίζονταν τα σώματά τους και χόντραιναν τα χέρια τους

...που γνώριζαν τα δέντρα με τα ονόματά τους και τις εποχές τους και ξέρανε να κεντρίζουνε και να ημερεύει τ' άγριο...

...που γνώριζαν  τα ζωντανά και τα χούγια τους,

...που γνώριζαν να μεταχειριστούν την απλή ύλη και να την σεβαστούν στα μυστικά της, να σεβαστούν τον τρόπο που ήταν φτιαγμένος ο κόσμος, να περιμένουν να συμπέσει ο χρόνος του άψυχου με το χρόνο του ανθρώπου,

... που γνώριζαν την ταπείνωση, τη στέρηση  και την αναμονή....

... που γνώριζαν από στήθους το ψαλτήρι και το ξόδι...

.... που τα πρόσωπα των γυναικών ήταν αυλακωμένα με φως σκληρό, και φέγγανε μέσα από μαύρες μαντήλες τα μαύρα μάτια....

 Κι  η μπαλωθιά έλεγε : δούλευε Χάρε, δούλευε.... μα ξέρουμε εμείς ... Κάνε εσύ τη δουλειά σου κι εμείς τη δική μας...

Εμείς θα γεννούμε, θα παντρεύουμε, θα γλεντούμε, θα πολεμούμε, θα χορεύουμε, θα παίζουμε τη ασκομαντούρα και το λαούτο, θα κάνουμε κουρές και τρυγοπατήματα, θα λειτουργούμε τις εκκλησιές, θα κάνουμε πανηγύρια των Αγίων και Χριστέ μου!... Χριστέ μου, στη θεία Σου Ανάσταση φύλαγε τους ποθαμένους μας....

Η "μπαλωθιά" στη Κρήτη ήταν ο λόγος, η συνομιλία του κτιστού με το άκτιστο....

Ν' ακούσει ο Θεός από ψηλά, να σκύψουν κι οι Αγίοι και ο Χριστός στα πάθη μας....  και από αυτή τη συνομιλία αντλούσε το ήθος της. 

Το έθιμο της "μπαλωθιάς" σε χέρια που δε νιώθουν τίποτα από αυτά τα ήθη, τίποτα από αυτή την βαθιά  βιωμένη φιλοσοφία της διαλεκτικής ζωής και θανάτου, σημαίνει  θάνατο, σημαίνει τίποτα. Το νόημα έχει καταστραφεί. 

Το μέγα "αχ!" της ζωής, της πίκρας και της γλύκας της, έχει πνιγεί πριν καν γεννηθεί στις καρδιές των ανθρώπων.

Οι "μπαλωθιές" σήμερα δεν σημαίνουν λόγο, δεν έχουν το μέτρο, δεν αγγίζουν στις καρδιές των ανθρώπων.
Οι "μπαλωθιές" σήμερα είναι ο θανατηφόρος, ο αχαλίνωτος εγωισμός ....

Οι χαρές, οι γάμοι και τα βαφτίσια των σύγχρονων Κρητικών, μιμούνται τα σκηνικά των τηλεδιασκεδαστών, τα ντεκόρ των εκπομπών, τις λίστες των καλεσμένων,  τα φώτα, τα τούλια, τα πλαστικά λουλούδια, τις στημένες παρέες τους, τα βαψίματα και τα βραδινά φορέματα, ονομάζοντας όλα αυτά σύγχρονο πολιτισμό...

Το έδαφος, η θάλασσα, ο αέρας τους...καταναλωμένα και αδειανά κουφάρια συντηρούνται με χημικά, χλωρίωση και ψεκασμούς....

Μέσα σε όλα αυτά παραπέει  ο απόηχος κάποιας παληκαροσύνης που γίνεται αμετροέπεια και θρήνος θανάτου.

Η συνομιλία του ανθρώπου με ό,τι τον υπερβαίνει, με αυτό που τον δαμάζει και του μαθαίνει το όριό του, έχει σταματήσει. Ο κόσμος βυθίζεται στη σιωπή, κραυγάζοντας και ουρλιάζοντας, μέσα στην απόλυτη παραφροσύνη του.

Υποσυνείδητα η Κρητική ψυχή θέλει να θρηνήσει τον χαμό της, την εκπόρνευσή της στα παζάρια της σύγχρονης σαθρής ευζωίας, της αισθητικής των τουριστικών γραφείων και των κρουαζιερόπλοιων.  Θέλει να κλάψει την απώλεια της γλώσσας και του ήχου της, την απώλεια κάθε πνευματικότητας. Θέλει  να βυθιστεί στο πένθος κι  αυτό έκανε για άλλη μια φορά, πριν λίγες μέρες, με τον χαμό στη διάρκεια ενός γλεντιού, ενός νέου ανθρώπου που (άκουσον!) βάφτισε πριν από λίγες ώρες ένα παιδάκι...

 

Κάποιοι μίλησαν για το νόμο και ν' απαγορευτούν, λέει, τα όπλα και να υπάρχει πιο αυστηρή αστυνόμευση. Να ληφθούν μέτρα, κάπως όπως στα γήπεδα...

Ας απαγορευτούν. Ας αστυνομεύσουν.

Τον θρήνο για ό,τι χάθηκε από τη ζωή των ανθρώπων ως νόημα, τον θάνατο που φωλιάζει μέσα στον, δίχως φραγμό πια, εγωϊστικό άνθρωπο, αυτά  πώς και ποιός θα τα σταματήσει;

Φωτογραφικό Αρχείο : Nelly's ( Κρήτη 1925-1930)