Δεν ξέρω από πού ν'αρχίσω.Ας πούνε οι άλλοι για τ' άλλα. Ας το ρίξουν κι αυτό μέσα στη χοάνη όπου όλα τα ρίχνουν. Μαζί με τους ξεσπιτωμούς, μαζί με τις αυτοκτονίες, μαζί με τα υπόλοιπα της κρίσης, τα αδιέξοδα, τα ναυάγια, την οδύνη. Ας το ρίξουν κι αυτό μέσα στη τεράστια κιμαδομηχανή των μ.μ.ε.
Για το θάνατο του 19χρονου λέω, που πέθανε γιατί δεν είχε βγάλει εισιτήριο.
Δεν είχε βγάλει εισιτήριο για μια γραμμή του τραμ, για μια διαδρομή μέσα στους δρόμους της πόλης,
της βρώμικης και της αισχρής αυτής πόλης,
που κανείς δεν γνωρίζει κανένα, που μυρίζει απόπατο και καυσαέριο,
που δεν υπάρχεις για κανέναν, που δεν υπάρχουν ούτε οι άλλοι για σένα.
Δεν είχε βγάλει εισιτήριο στην πόλη φάντασμα που κατοικούν φαντάσματα,
που εξουσιάζουν καλοταϊσμένα ανδρείκελα, το μήνα Αύγουστο, στην κόλαση της Αθήνας.
Ας πούνε. Ήδη λένε και φωνασκούν. Ενημερώνουν και αναλύουν.Για λίγες μέρες ακόμη. Ίσως, ήδη τώρα, που γράφω τούτες τις γραμμές να έχουν περάσει με την ίδια ζέση και ορμή σε άλλο θέμα π.χ. στο black out της Σαντορίνης.
Εγώ θέλω να μιλήσω με αφορμή τα σχόλια της πνευματικής δημιουργού, κ. Λένας Διβάνη, συγγραφέα και ιστορικού, η οποία λογικά εξηγώντας το συμβάν και τις αντιδράσεις που ακολούθησαν, το απέδωσε στο ότι δεν είμαστε μαθημένοι να κάνει ο καθένας τη δουλειά του. Μάλιστα, ο καθένας τη δουλειά του.
Στο μυαλό μου έρχεται ο Άντολφ Άιχμαν. Ο τύπος εκείνος, ο αξιωματούχος των Ες-Ες που δικάστηκε στην Ιερουσαλήμ, ένας καθόλα πράος άνθρωπος. Καμία σχέση με σαδιστές, με βασανιστές και άλλους ανώμαλους. Καλλιεργημένος, φρόνιμος άνθρωπος και σοβαρός, που κάθε πρωί φιλούσε τη γυναίκα του, έπαιρνε το πρωινό τσάι του στη κουζίνα με τα παιδιά του, έβαζε το αδιάβροχό του και πήγαινε στο γραφείο του. Τι πιο φυσιολογικό!!!
Δικάστηκε στην Ιερουσαλήμ ως ο πρωτεργάτης της μεγάλης εκκαθάρισης των Εβραίων. Γιατί κάθε πρωί, αφού χάιδευε τον σκύλο του, χαιρετούσε τους γείτονες, διένυε τον δρόμο κι έφτανε στο γραφείο του, καθόταν στην καρέκλα του κι εκεί υπόγραφε χωρίς κανένα δισταγμό, με ψυχραιμία και ευσυνείδητα, κάνοντας απλώς την δουλειά του, χιλιάδες εκτελέσεις κάθε μέρα. Εκτελέσεις ανθρώπων που τού ήταν άγνωστοι, που, όπως είπε, "δεν είχε τίποτα εναντίον τους".
Ο Άντολφ Άϊχμαν προωθούσε ένα σχέδιο. Από τα χέρια του πέρασε όλο το σχέδιο της "τελικής λύσης" του Χίτλερ. Έξι εκατομμύρια άνθρωποι: άνδρες, γυναίκες, παιδιά, νέοι, γέροι, Εβραίοι, ομοφυλόφιλοι, αθίγγανοι, κομμουνιστές, εκτελέστηκαν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, για την αποτελεσματική εργασία των οποίων και τις μεθόδους που ακολουθούσαν, ο Άϊχμαν είχε την συνολική, επιτελική ευθύνη.
Το απόγευμα γυρνούσε στο σπίτι του για φαγητό και οικογενειακές στιγμές.
Όταν ρωτήθηκε από τους δικαστές εάν είχε συναίσθηση ότι κάθε υπογραφή του έστελνε στα κρεματόρια χιλιάδες αθώους ανθρώπους είπε : εγώ έκανα απλώς την δουλειά μου. Μάλιστα επικαλέστηκε τον προπάτορα του γερμανικού έθνους τον Καντ, ο οποίος θεμελίωσε την ηθική του στο Καθήκον και στην αίσθηση του σεβασμού. Ήταν ένας καλλιεργημένος και διαβασμένος άνθρωπος. Εγώ, είπε, εφάρμοσα την Ηθική φιλοσοφία του Καντ, έκανα το καθήκον μου. Το απέδειξε μάλιστα με επιχειρήματα.
Η φιλόσοφος Χάνα Άρεντ (1906-1975) μιλάει για το banal κακό, δηλ. το κοινότυπο κακό, το οποίο εν δυνάμει μπορούμε όλοι να κάνουμε (για όποιον ενδιαφέρεται, το βιβλίο της Χάνα Άρεντ "Ο Άιχμαν στην Ιερουσαλήμ"εκδ. Νησίδες, 2009).
Με λίγα λόγια, ο Άιχμαν έκανε αυτό που κάνουν όλοι σήμερα στην Ελλάδα, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο.
Την δουλειά του έκανε και ο ελεγκτής που ζήτησε το εισιτήριο από το 19χρονο. Και μόνο τη δουλειά του.
Τίποτε άλλο.
Και εγώ ρωτώ την κ. Διβάνη, η οποία δεν είναι η πρώτη τυχούσα, αντιθέτως τυγχάνει συγγραφέας και ιστορικός, ίσως και άλλα που εγώ δεν γνωρίζω: Εάν υποθέσουμε ότι κάνουμε όλοι την δουλειά μας, μπορείτε να μου πείτε με μια λέξη ποιά είναι η δουλειά όλων των ανθρώπων;
Γιατί εάν ο καθένας μας κάνει μια κάποια δουλειά σημαίνει ότι όλοι κάνουμε κάποια δουλειά. Πώς λοιπόν προσδιορίζετε την δουλειά που έχουμε όλοι μαζί να επιτελέσουμε;
Να ελέγχουμε ο ένας τον άλλο; Να ανταγωνιζόμαστε ο ένας τον άλλο; Να σκοτωνόμαστε; Να πέφτουμε από τα τραμ; Τα μπαλκόνια; Την Ακρόπολη, τα μεγάλα κτίρια;
Απλά ρωτάω κυρία Λένα Διβάνη : Ποιά , κατά τη γνώμη σας, είναι η δουλειά της ανθρωπότητας; Ως συγγραφέας πρέπει να έχετε απασχοληθεί με το πρόβλημα αυτό. Είναι το απλό πρωτόγονο θέμα : ποιό είναι το νόημα; για ποιό λογο γίνεται ό,τι γίνεται;
Γιατί έαν η περίπτωση Άιχμαν μας διδάσκει ότι ο καθένας από μας μπορεί, κάτω από τις κατάλληλες συνθήκες να γίνει ένας εκτελεστής, τότε όλοι θα μπορούμε να γίνουμε εκτελεστές ή ελεγκτές ή εμπρηστές ή ο,τιδήποτε άλλο, απλώς κάνοντας τη δουλειά μας, εκτελώντας τις εντολές που μας δόθηκαν, από κάποια εξουσία: από τον εργοδότη μας, από την κυβέρνηση, από τον αρχηγό της αστυνομίας, από τον αρχηγό του κόμματος, από την εκκλησία, από την τηλεόραση, από το ΔΝΤ, από τη μάνα μας, από τον πατέρα μας....
Αρκεί να κάνει ο καθένας τη δουλειά του; Οι στατιστικολόγοι στατιστικές, οι ερευνητές έρευνες, οι ελεγκτές ελέγχους, οι διαφημιστές διαφημίσεις, οι επιχειρηματίες επιχειρήσεις, οι γενετιστές γενετικά πειράματα, οι παππάδες λειτουργίες; κ.ο.κ.
Εάν δεν σας έχει απασχολήσει το παραπάνω ερώτημα τότε διακινδεύετε όταν μιλάτε για έναν θάνατο. ( πολύ φοβάμαι και όταν μιλάτε για την ζωή). Τότε, καλά θα κάνετε, το φρόνιμο είναι , να σωπαίνετε. Να αναπαύεστε στα βιβλία που έχετε γράψει, στην αθανασία που σας έχουν χαρίσει μέσα στο πάνθεον των συγγραφέων του αιώνος μας.
Αλλά δεν μπορείτε να μιλήσετε για το θάνατο ενός 19χρονου.
Γιατί χωρίς να το θέλετε, ίσως εν αγνοία σας, αναπαράγετε κι εσείς το ίδιο φασιστικό μοντέλο που σε διάφορες εκδοχές υπήρξε και υπάρχει ακόμα παντού στον πλανήτη μας: στην Συρία, στην Αίγυπτο, στην Ελλάδα, ακόμα και στην Αμερική, όπου όλοι κάνουν απλώς την δουλειά τους, κάνοντας μπίζνες.
Γιατί η ζωή και ο θάνατος εξαντλούνται σύμφωνα με τον ρηχό προβληματισμό σας, στο να δουλεύουν τα τραμ, οι τηλεφωνικές γραμμές, οι γραμμές ηλεκτροδότησης, η υπηρεσία καθαριότητας, τα δημόσια ταμεία, τα δημόσια ουρητήρια, οι λιμένες και τα αεροδρόμια. Γενικά να δουλεύει το σύστημα. Να εργάζεται.
Εγώ λοιπόν, που δεν διαθέτω ούτε ένα φυλλαράκι από τις δάφνες σας, ούτε μια γραμμή από τις περγαμηνές σας, λέω ότι η δουλειά μας είναι να συμπαθούμε ο ένας τον άλλον.Πώς σας φαίνεται; Ακατανόητο;
Είναι απλό : Να συν+πάθουμε. Να κάτσει δηλαδή ο ελεγκτής και αντί να εξευτελίσει και να αδειάσει όλο το μίσος και το μένος του πάνω σε ένα παιδί 19χρονών, να πάθει κι αυτός μαζί του.Να καταλάβει, όχι να εκτελέσει ένα καθήκον, όχι να κάνει απλώς μια δουλειά, αλλά Να ζήσει τη ζωή από τη μεριά του άλλου.
Του άλλου που δεν έχει λεφτά για εισιτήριο ή που είναι άνεργος, κουρασμένος, απογοητευμένος, άδειος, ξένος που δεν έβγαλε εισιτήριο σε τούτη τη ξένη πόλη, την εχθρική, που έχει πάψει να τον βλέπει σαν άνθρωπο, που τον βρίζει, που τον στοιβάζει σε άθλια σχολεία, σε στενόκοπα διαμερίσματα, σε χυδαία γήπεδα, που είναι 19 χρονών κι εκεί, ναι εκεί στη βρώμα, ΤΟΥ ΛΕΕΙ ΝΑ ΜΑΘΕΙ ΝΑ ΚΑΝΕΙ ΚΙ ΑΥΤΟΣ ΤΗ ΔΟΥΛΕΙΑ ΤΟΥ.
Κανείς δεν έχει καμία δουλειά να κάνει σε ένα κόσμο που οι ανθρωποι πεθαίνουν για ένα εισιτήριο που δεν έβγαλαν, για ένα φάρμακο που δεν είχαν ν' αγοράσουν....
Να σταματήσουν τώρα τα τραμ, οι έλεγχοι, τα κυνηγητά, οι πιέσεις. Να σταματήσουν όλοι αυτοί να κάνουν το καθήκον τους.Για μας δεν υπάρχει καμιά δουλειά να κάνουμε. Να καταλάβουμε μόνο, να καταλάβουμε τους εαυτούς μας και τους άλλους.
Να χτυπήσουμε στον ώμο συγχωρητικά, προστατευτικά, με ειλικρινή λύπη και κατανόηση, τον εαυτό μας και τους άλλους. Να κλάψουμε για μας και τους άλλους. Να συμπάθουμε.
Υπάρχει έλεγχος γι'αυτό; Υπάρχει δείκτης μετρήσεων;Υπάρχει ως στόχος στα μυαλά, στα κυβερνητικά προγράμματα, στα εκπαιδευτικά προγράμματα, στις εργασίες της Βουλής ;
Όχι βέβαια! Γιατί αυτό δεν είναι στόχος προς εκτέλεση.Είναι απάντηση στο αφελές, πρωτόγονο ερώτημα που εγώ απλώς μόνο διατύπωσα παραπάνω, αλλά που το ίδιο αυτό ερώτημα τίθεται από τότε που ο άνθρωπος ήρθε ανιμέτωπος με τον θάνατο, με τον άδικο θάνατο...
Αχ! κυρία Διβάνη, κύριοι και κυρίες πνευματικοί δημιουργοί και άνθρωποι αυτής της χώρας, είναι στάση ζωής, γιατί περίσσεψε ο θάνατος και νεκρανασταίνεται ο Άϊχμαν από την Ιερουσαλήμ, έρχεται στην Αθήνα, ντύνεται ελεγκτής και ξεχειλίζει από τα τραμ, από τα σπίτια, από τις οθόνες, από τις πλατείες και από τα μπαλκόνια της πόλης και της χώρας τούτης....
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου