ὕβριν χρὴ σβεννύναι μᾶλλον ἢ πυρκαϊήν.
είναι πιο αναγκαίο να σβήνει κανείς την ύβρη παρά την πυρκαγιά
Ηράκλειtος, (απ. 43, D-K)
"Αυτή η φωτιά είχε θυμό"... Αυτό ήταν το πιο καίριο που άκουσα να λέγεται από κάποιον άνθρωπο, αυτές τις μέρες.
Αυτό το οποίο έθεσαν οι φοβέρες φωτιές στην Αττική με τα τόσα θύματα, ήταν το πρόβλημα του πολιτισμού του ευδαιμονισμού.
Ο ευδαιμονισμός εδώ δεν έχει καμία σχέση με την έννοια του ευδαίμονα βίου που βρίσκουμε στον Αριστοτέλη.
Ο σύγχρονος ευδαιμονισμός, έχει αντικαταστήσει την παλαιότερη αίσθηση παντοδυναμίας του υποκειμένου, διότι πλέον παντοδύναμος είναι μόνο ο απρόσωπος παγκοσμοποιημένος καπιταλιστικός κόσμος και οι μηχανισμοί του και όχι τα άτομα. Ο σύγχρονος ευδαιμονισμός καλλιεργείται πάνω στην ψευδαίσθηση του "είμαι καλά", που είναι ένα ατομικό ψυχολογικό επίτευγμα, με την σημασία του "νιώθω καλά" , το οποίο έχει αποκτήσει υπαρξιακή βαρύτητα και αξία, κάτι σαν το "νιώθω καλά, άρα υπάρχω". Πράγμα που σημαίνει ότι κάνω τα πάντα για να "νιώθω καλά" και να "περνάω καλά". Μαθαίνω από πολύ νωρίς, ότι μου αξίζει να περνάω καλά και υπάρχει κάτι σαν υποχρέωση του σύμπαντος και των άλλων να με κάνουν να νιώθω καλά. Εάν δεν νιώθω καλά τότε αυτός είναι λόγος για να αλλάξω σύζυγο, πάροχο κινητής τηλεφωνίας, σούπερ μάρκετ που κάνω τα ψώνια μου, ξενοδοχείο που κάνω τις διακοπές μου, τους φίλους μου, τον ψυχοθεραπευτή μου κ.ο.κ. Υπάρχει ένας ολόκληρος κόσμος εκεί έξω που είναι έτοιμος στα γρήγορα να με κάνει να νιώσω καλά....γιατί "σας αξίζει", όπως λέει μια γνωστή διαφήμιση. Έτσι, από τον υπάλληλο υποδοχής στην ρεσεψιόν κρατάω μόνο το χαμόγελό του, όλον τον άλλο τον πετάω, δεν με ενδιαφέρει. Τον πόνο που νιώθω στις αρθρώσεις, τη κούραση που εκδηλώνει το σώμα και το μυαλό μου, τα θεωρώ εμπόδια που με κάνουν να νιώθω άσχημα, διότι μειώνουν τις επιδόσεις μου και την απαίτησή μου να νιώθω καλά, οπότε καταφεύγω σε σκευάσματα ενίσχυσης και super foods. Μαθαίνω ότι η τελειότερη μορφή του φαγητού είναι κάποια γκουρμέ παρασκευή και οι διασκεδαστές σε μια εκδήλωση, από τα πανηγύρια έως τους γάμους και τα βαφτίσια, οφείλουν να με κάνουν να "περάσω καλά". Η συντριβή ή η λύπη που νιώθω επειδή έχασα κάποιον ή κάτι, είναι απαγορευμένα συναισθήματα, οπότε καταφεύγω σε αντικαταθλιπτικά για να νιώσω καλύτερα.... κ.ο.κ. Όλα πρέπει να με κάνουν να νιώθω καλά και να περνάω καλά. H προσταγή αυτή επιβάλλεται πάνω στο είναι μου και ο εαυτός μου συρρικνώνεται στο αυτοματοποιημένο μοντέλο 0-1, όπου 0 "δεν νιώθω καλά" και 1 "νιώθω καλά", χωρίς καμία δυνατότητα επεξεργασίας και σύγκλισης αυτών των δύο καταστάσεων. Μάλιστα, αυτή η αυτοματοποίηση γίνεται γιατί "σας αξίζει"...
Γιατί όμως "σας αξίζει"... τι κάνατε για να "σας αξίζει";
Ο σύγχρονος ευδαιμονισμός είναι το καταφύγιο του μεταμοντέρνου ανθρώπου και έρχεται ως ανταμοιβή της υποταγής και της ομοιομορφίας που επιβλήθηκε στα σώματα και στις σκέψεις και οι άνθρωποι αποδέχθηκαν, ως την μόνη δυνατότητα. Ο ευδαιμονισμός λέει : Αυτό κάνατε για να "σας αξίζει", γίνατε μάζα. Μια μάζα σκυμμένη, ελεγχόμενη σε κάθε λεπτομέρεια, τυποποιημένη από την στιγμή της γέννησης έως το θάλαμο του νεκροτομείου, παρακολουθούμενη και μετρήσιμη σε κάθε εκδήλωσή της, που θέλει μόνο "να περνάει καλά"...
Έχω ξαναπεί ότι ο διαφημιστικός λόγος, αυτός ο λαϊκός λόγος όπου αποτυπώνεται το επιθυμείν του σύγχρονου ανθρώπου, είναι ο σύγχρονος λόγος του πολιτισμού μας. Δύο οι προϋποθέσεις αυτού του λόγου : η ομοιομορφία της μαζικής κατανάλωσης και η ανταμοιβή της ιδιωτικής ικανοποίησης της επιθυμίας. Αυτή η εκτός ορίων επιθυμία που καταναλίσκει τα πάντα και αφορά όλη την φαντασίωση του ευδαιμονισμού της σύγχρονης κοινωνίας, έχει ως αποτέλεσμα τις "φυσικές καταστροφές" , που πράγματι εκδηλώνονται με θυμό ως αποτέλεσμα της ύβρεως, όχι μόνο απέναντι στο φυσικό περιβάλλον που υποτάχθηκε, αλλά και στην ανθρώπινη ύπαρξη που εξαχρειώθηκε.
Στην περίπτωση της χώρας μας, η εκτός ορίων επιθυμία συνάντησε την καλλιεργούμενη εδώ και δεκαετίες από διάφορα συνάφια, ψυχική, διανοητική και πνευματική ανωριμότητα ενός ολόκληρου λαού, έγινε διάλυση, μετά χυδαιότητα και τέλος ένας εκτός κάθε ελέγχου παραλογισμός.
Από τα καλύτερα κείμενά σας, κ. Ραβάνη. Σας ευχαριστώ!
ΑπάντησηΔιαγραφή