Υπάρχει στην Φιλοσοφία η λεγόμενη "αρχή της χάριτος ".
Και επειδή η Φιλοσοφία είναι ένας ατελείωτος διάλογος [για πολλούς απλώς ένα χα(ζ)σομέρι] που βάλθηκαν να κάνουν οπωσδήποτε οι άνθρωποι μη κωλυόμενοι ακόμα και από τον θάνατό τους, η εν λόγω "αρχή" έχει μια κάποια αξία.
Τι λέει αυτή η αρχή;
Σε ελεύθερη περιφραστική απόδοση: δώσε στον φιλοσοφικό σου αντίπαλο το καλύτερο επιχείρημά του, μετά ανάπτυξε το δικό σου.
Θα μπορούσε αυτή η αρχή να ήταν μια καλή αρχή όχι μόνο για τους πάσης φύσεως διαλόγους, αλλά και για τον κατ'εξοχήν διάλογο, της σκέψης που σκέφτεται το αντικείμενό της, αλλά ας μην πάμε στα βαθιά.
Για να εξηγήσω λίγο την "αρχή της χάριτος", θα πω ότι είναι το αντίθετο της "αρχής του ξεσχίσματος", βάσει της οποίας συνομιλούμε σε όλη την κλίμακα, από το κοινοβούλιο έως τα πάνελς και από το φειςμπουκ έως τον πάγκο της λαϊκής αγοράς.
Στον πυρήνα της "αρχής του ξεσχίματος", βρίσκεται η απεγνωσμένη πεποίθηση ότι εμείς κατέχουμε την μόνη αληθινή Αλήθεια, όπως ένας παραγωγός στην λαϊκή κατέχει τα πιο ζουμερά πορτοκάλια ή τα πιο φρέσκα αγγούρια. Ή όπως στους Flinstones, η συμπαθής φιγούρα του Fred κραδαίνει το φαλλοειδές προϊστορικό της ρόπαλο και το καταφέρει με δύναμη επί της κεφαλής του γείτονα της απέναντι σπηλιάς.
Κάπως έτσι μου φαίνονται οι "αλήθειες" που γνωρίζουν κάποιοι, ενώ οι " άλλοι" είτε βρίσκονται στον βόρβορο της πλάνης είτε ειναι "πληρωμένοι χαφιέδες" είτε "όργανα της αντίδρασης" κλπ. [Παρένθεση: κάθε φορά που ακούω ή διαβάζω τέτοια, θέλω να πω ένα : "Ε, και;", δηλαδή εάν αφαιρέσουμε τους χαρακτηρισμούς και τις πολεμικές ιαχές, τι το προσλήψιμο μένει τελικώς;]
Αντίθετα η "αρχή της χάριτος" των φιλοσόφων έχει στον πυρήνα της την ίδια την Χάρη. Ξεκινάει δηλαδή νιώθοντας ήδη, εκ των προτέρων, ότι η Χάρη, όπως και η Αλήθεια, δεν είναι κάτι ενικό.
Είναι κάτι προσωπικό, κάτι που υποστασιοποιείται σε ένα πρόσωπο αλλά η ουσία της είναι η πολλαπλότητα και η διαθεσιμότητα .
Έτσι, ο φιλόσοφος άνθρωπος ήδη από την διατύπωση του φιλοσοφικού του λόγου οφείλει να ομολογεί ως πεδίο δράσης της Χάριτος. Σε άλλη περίπτωση είναι απλώς φορέας μιας ιδεολογίας, η οποία είναι υποχρεωμένη ως εμμένουσα στις ιδεολογικές της αρχές, να διαγκωνίζεται για μια θέση στο τοπίο των ανθρώπινων πραγματικοτήτων.
Πώς λειτουργεί η "αρχή της χάριτος";
Η "αρχή της χάριτος" στην Φιλοσοφία, αναγνωρίζει τον φιλοσοφικό στοχασμό ως ένα ανθρώπινο εγχείρημα, που πραγματοποιείται από ανθρώπους με τα μέσα και τους περιορισμούς που ως άνθρωποι έχουν. Ως εκ τούτου είναι ένα επίπονο κατόρθωμα - και όχι μια ξαφνική αποκάλυψη, ένα κεραυνοβόλημα- που πραγματώνεται μέσα στην περιορισμένη ζωή ενός ανθρώπου (του φιλοσόφου) με όλες τις δυσκολίες και τις απαιτήσεις και τις φθορές που η ζωή προτάσσει. Υπόκειται στην ιστορική συνθήκη και το λεξιλόγιο της εποχής του, καθώς και στην αποθησαυρισμένη ως εκείνη την στιγμή, γνώση της ανθρωπότητας.
Αυτά όμως είναι που καθιστούν την "αρχή της χάριτος" στην Φιλοσοφία μια υποδειγματική αρχή, γιατί, όλα αυτά που ανέφερα, μαζί με την ιστορία της ζωής του φιλοσόφου, ρίχνονται ως περατά στην αναμέτρηση με το άπειρο.
Μήπως όμως αυτή δεν είναι η αναμέτρηση - ένταση που διαπερνά και παράγει όλα τα νοήματα (τέχνη, γνώση, ποίηση, ηθική, πολιτική, ατομικές και συλλογικές ταυτότητες);
Έτσι, λοιπόν, όταν οι φιλόσοφοι μιλάνε μεταξύ τους, μέσα στους αιώνες, και για να γίνει δυνατή μια συνομιλία καθόλου, οφείλουν, ως φιλόσοφοι, να ανασυγκροτήσουν το καλύτερο επιχείρημα του αντιπάλου τους, να μην σταθούν σε πιθανά λογικά κενά ή μικροσφάλματα, να μην "πνίξουν" το επιχείρημα στις ατέλειες του, αλλά να τις διακρίνουν.
Στόχος δεν είναι ο ευτελισμός ή η εξαφάνιση του αντιπάλου, γιατί το εγχείρημα της Φιλοσοφίας δεν το θρέψανε ισοπεδωμένοι ή χαμερπείς άνθρωποι, αλλά πνεύματα που είχαν κάτι μεγαλειώδες και τις περισσότερες φορές κάτι τραγικό' και γιατί η Φιλοσοφία δεν δογματίζει αλλά αρθρώνεται.
Αφού, λοιπόν, καταβληθούν όλοι οι κόποι για να φανεί το επιχείρημα (ή η θεωρία) μέσα στο φως της δικής του (της) αλήθειας, κι αφού μέσα από προσπάθειες γίνει δυνατή μια τόσο ριζική οικειοποίηση του "άλλου", τότε και μόνο τότε μπορεί να ασκηθεί η φιλοσοφική κριτική, να κατατεθεί ένα αντίθετο ή συμπληρωματικό επιχείρημα/θεωρία.
Τότε έχουμε μια σοβαρή, ουσιαστική και δυνάμενη κάτι να προσφέρει στο είναι των ανθρώπινων υποθέσεων, Φιλοσοφία.
Μπορεί αυτά να ηχούν παράξενα και ανεδαφικά, θα το πάω όμως ακόμα παραπέρα:
Η "αρχή της χάριτος" είναι μια αρχή που θα αναγκαστούμε να ανακαλύψουμε στο άμεσο μέλλον, γιατί εκτός από τις δυσκολίες που θα έχουμε στον μεταξύ ημών και υμών διάλογο, θα βρεθούμε και στην δυσάρεστη θέση να διαπιστώσουμε ότι το να κουβαλάει ο καθένας ένα ρόπαλο, δεν είναι ο πιο σοφός τρόπος για να ζει.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου