Δίπλα στο επίσημο κράτος, τις διάφορες ΜΚΟ, την Εκκλησία και τους διεθνείς οργανισμούς που αυτή την περίοδο κινητοποιούνται προσπαθώντας να αντιμετωπίσουν πρακτικά προβλήματα των μεταναστών και παράλληλα με τους διάφορους αετονύχηδες που κερδίζουν από την ανάγκη και την δυστυχία του αναγκασμένου και δυστυχισμένου πλήθους, εμφανίστηκαν διάφοροι τύποι και τύπισσες -που συνήθως ανήκουν στην άμορφη, αποκαλούμενη "μεσαία τάξη" -οι οποίοι κάνουν ανέλπιδα, απρογραμμάτιστα και μάλλον αδιέξοδα πράγματα:
Όπως το να φέρουν μια κουβέρτα από το σπίτι τους, να δώσουν μια τσάντα τρόφιμα, φάρμακα ή ένα παιχνίδι....και άλλα ευφάνταστα.
Κάποια τηλεοπτικά συνεργεία, κάποιες φορές τους εντοπίζουν και τους προβάλλουν, ανάγοντας έτσι, μέσω της προβολής στο φως της τηλεοπτικής τους δημοσιότητας, τις πράξεις στην κοινωνική ευαισθησία. Οι πράξεις αυτών των ανθρώπων τότε αποκτούν ένα χαρακτήρα ενδεχομενικό... μπορεί κάποιος να είναι ή να μην είναι κοινωνικά ευαίσθητος.
Κάποιοι ενήμεροι περί τα γεωπολιτικά παιχνίδια που από συστάσεως πολιτισμών παίζονται στην περιοχή της Μεσογείου, της Μέσης Ανατολής και των Βαλκανίων και τις ενδοκαπιταλιστικές αντιθέσεις, μέσα από τις αναλύσεις τους δεν παραλείπουν να αναφέρονται σ'αυτούς και τους προειδοποιούν για τους κινδύνους, καθώς τέτοιες πράξεις δίνουν τα "λάθος" σήματα σε άλλους επίδοξους μετανάστες ή ακόμα και σε κυβερνήσεις χωρών. Ανάγουν έτσι, με έναν τρόπο αρνητικό, τις πράξεις στην γνώση της γεω-οικονομικο-πολιτικής στρατηγικής/κατάστασης. Αποκτούν τότε οι πράξεις αυτών των ανθρώπων, και πάλι ένα χαρακτήρα ενδεχομενικότητας.... μπορεί κάποιος να πράττει μόνο εάν γνωρίζει όλο το παζλ ή να μην πράττει, αφήνοντας τα προβλήματα και τις σκοτούρες του πράττειν σε αυτούς που γνωρίζουν καλύτερα και που θα υπάρχουν πάντα.
Και κάποιοι άλλοι που εμφορούνται από επαναστατικές ιδέες, αν δεν τους λοιδορούν, τους βλέπουν με μια υψιπετή ανοχή, θυμίζοντάς τους ότι με μια κουβέρτα δεν λύνονται τα προβλήματα των μαζών. Ανάγουν έτσι κι αυτοί τις πράξεις τους σε μια αφελή συναισθηματικότητα . Αποκτούν και πάλι οι πράξεις αυτών των ανθρώπων έναν χαρακτήρα ενδεχομενικότητας, κάποιος μπορεί να διαθέτει έναν αφελή συναισθηματισμό ή να είναι ένας ρεαλιστής επαναστάτης.
Έτσι, αντιμετωπίζονται (οι τύποι και οι τύπισσες) είτε ως υποκείμενα της κοινωνικής -θρησκευτικής συμμόρφωσης είτε ως αδαείς Λέσβιες γριές είτε ως ένα κατάλοιπο της ουτοπίας του 1968.
Εν τω μεταξύ όλοι όσοι ανέφερα στην αρχή, εξακολουθούν εκ της θέσεώς του, ως επιφορτισμένοι με αυτό, να κάνουν ή να μην κάνουν διάφορα πρακτικά πράγματα: να διαπραγματεύονται, να διευθετούν, να απορροφούν κονδύλια, να διαφημίζουν το έργο τους, να παίζουν γεωπολιτικά παιχνίδια...
Αυτό που, επιτυγχάνεται είναι το σπρώξιμο του συγκεκριμένου (θα το ονομάσω εδώ συμβατικά) φιλάνθρωπου πράττειν αυτών των τύπων και των τυπισσών, στην περιοχή του α-πολίτικου, του υποκειμενικού και γι'αυτό ενδεχομενικού και έχοντος κατιτίς το αφελές και ποιητικό... ενώ η περιοχή του πολιτικού μένει "καθαρή" και γι' αυτό αναίσθητη σε τέτοιου είδους... συναισθηματικές εκδηλώσεις.
Παραμένει "καθαρή" -κι ας φωνασκούν πολλοί για το αντίθετο, ότι δηλαδή η πολιτική είναι ένα βρώμικο παιχνίδι- αφού κατορθώνει να κρατιέται κλειστή στα οχυρά της, είτε αυτά βρίσκονται στις Βρυξέλλες είτε στο Μαξίμου είτε στους κομματικούς φωριαμούς...
Μνημεία καταγραφής και κατοχύρωσης της απόστασης ανάμεσα στα δύο διαφορετικά είδη του πράττειν ("φιλάνθρωπο" vs "πολιτικό") αποτελούν τα δελτία ειδήσεων, τα οποία εκτός από ενημερωτικό, έχουν και σημειολογικό χαρακτήρα...
Αυτό που παραβλέπεται είναι η ουσία του πράττειν αυτών των τύπων και των τυπισσών.
Εξηγώ:
Το γεγονός ότι οι πράξεις τους μπορούν όντως να αναχθούν σε κάτι άλλο, είναι μια δευτερεύουσα ιδιότητα, που διαθέτει αφ'εαυτού το ανθρώπινο πράττειν ως κάτι δυναμικό, ικανό να παράγει μια ατελεύτητη αλυσίδα αποτελεσμάτων.
Π.χ. το ότι οι πράττοντες με τρόπο φιλάνθρωπο λαμβάνουν κάποιες ηθικές προσωπικές απολαβές, είναι ένα παράπλευρο όφελος για τον πράττοντα.
[Εξάλλου, ποιά ανθρώπινη πράξη, που εκτίθεται δημόσια, είναι εντελώς απαλλαγμένη από ηθικές παραδοχές; και ποιος πολιτικός ανήρ πολιτευόμενος είναι/ ήταν αποστειρωμένος από τις μύχιες διαστάσεις του ψυχισμού του (π.χ. ναρκισσιστική εξουσιομανία);]
Το ότι φορέας του συγκεκριμένου πράττειν είναι το άτομο, το οποίο καρπώνεται κάποια (τα όποια) οφέλη δεν αρκεί για να το εξομοιώσει με τους άλλους τύπους των ανθρώπινων δραστηριοτήτων που έχουν έναν αυστηρά ατομικό-ιδιωτικό χαρακτήρα, όπως είναι φερειπείν η πρόσληψη της τροφής.
Ισχυρίζομαι όμως ότι η πρωτεύουσα ιδιότητα του συγκεκριμένου πράττειν - πρωτεύουσα επειδή ακριβώς δεν αποτελεί αποτέλεσμα αλλότριων διεργασιών- όπως αυτό εκδηλώνεται, είναι η αφ'εαυτής πολιτική εμφάνεια των απλών ανθρώπων.
Οι ίδιοι οι πράττοντες μπορεί να μην ονομάζουν τις πράξεις τους πολιτικές, επειδή ακριβώς η έννοια της πολιτικής έχει συνδεθεί με την ανάθεση του πολιτεύεσθαι σε ειδικούς για τον σκοπό αυτό ανθρώπους, τους γνωστούς πολιτικούς, οι οποίοι και διαθέτουν το προνόμιο της εκφοράς του δημόσιου λόγου απέναντι σε ένα φιμωμένο πλήθος πολιτών (βλέπε χαρακτηριστικό παράδειγμα :την δομή, την χωροταξία, το πλαίσιο, σε εκπομπές πολιτικού διαλόγου και επικαιρότητας, όπου καλούνται και πολίτες).
Οι ίδιοι οι πράττοντες αποδέχονται και συναινούν στην αναγωγησιμότητα και απολιτικοποίηση του φιλάνθρωπου πράττειν, και επειδή είναι εμβολιασμένοι με την λογική που διέπει την αντιπροσωπευτική δημοκρατία αλλά και επειδή δεν μπορούν να δουν πώς πράξεις, όπως οι δικές τους, μπορεί να εκβάλουν δημιουργώντας έναν χώρο πολιτικής.
Ο "πολιτικός" χώρος στις νεωτερικές κοινωνίες φαίνεται επαρκώς συγκροτημένος και οριοθετείται , ως ο χώρος εκείνος όπου συναντιούνται συγκρουόμενα αντίθετα συμφέροντα, στην προσπάθειά τους να κατέχουν ένα κομμάτι του κόσμου (τα εδάφη, τους υλικούς πόρους, τις αγορές, τη σελήνη ή το διάστημα κλπ), θεμελιώνεται δε πάνω στην προ-πολιτική, εγωτική φύση του ανθρώπου.
Η τέτοια αντίληψη της πολιτικής (που ασφαλώς αναγνωρίζω ως ισχυρή και κυρίαρχη, θα ήμουν επικίνδυνα αφελής αν δεν το έκανα) παράγει τα αποτελέσματα που της αρμόζουν : αιματηρές συγκρούσεις και τεράστιες παραγωγικές δυνατότητες, καταλήστευση του φυσικού ενδιαιτήματος του ανθρώπου και συσσώρευση γνώσεων, ακραία φτώχεια και προκλητικό πλούτο, εμπόλεμες και "ασφαλείς"περιοχές, μετανάστες και γηγενείς.
Η σύγχρονη τέτοια αντίληψη της πολιτικής, έχοντας εγκολπωθεί και περικλείσει στον πυρήνα της τον πιο πρωτόγονο αυτισμό του είδους μας, καμώνεται τον "διάλογο", τον "ανθρωπισμό", τα "δικαιώματα", τον "σεβασμό", τις "αξίες". Εγγενώς δεν διαθέτει τίποτα από αυτά, αλλά τα κατασκευάζει, έχοντας πίστη στις απεριόριστες κατασκευαστικές ικανότητες του homo faber.
Και επειδή εκ της οντοθεσίας της (η σύγχρονη περί πολιτικής αντίληψη) φέρει το σπέρμα της διάλυσης και της περιφρόνησης, παράγει δια-φθορά (την οποία μετά καταγγέλλει) και βρίσκεται σε εκρηκτική σύγκρουση με τον εαυτό της και τους στόχους που θέτει, παράγοντας κοινωνικούς παρίες και εξαθλιωμένους, με έναν τρόπο παρόμοιο που η αρχαία αθηναϊκή δημοκρατία παρήγαγε δούλους και άλλες ομάδες ανθρώπων χωρίς πολιτικά δικαιώματα.
Επιπλέον όμως κάνει και κάτι άλλο, βασικό : συγχαίρει με την ιδιωτεία των ιδιωτών, στις πολλές και ποικίλες ενεργητικές εκφράσεις της και υποθάλπει την παθητικότητα των πολιτών, η οποία παθητικότητα αποκρυσταλλώνεται στην φιγούρα του ανθρώπου της πολυθρόνας.
Ο τρόπος για να επιτευχθεί αυτό είναι η αναγωγή.
Η αναγωγή, ως έννοια σπουδαιότατη τόσο στην φιλοσοφία όσο και στην επιστήμη, στον χώρο της πολιτικής έλκει τα δικαιώματά της από την νεωτερική έννοια της αντιπροσωπευτικής ανάθεσης, στα πλαίσια του κοινωνικού συμβολαίου.
Οι πολίτες ενός πολιτικού σώματος, εκχωρούν την δημόσια πολιτική παρουσία τους σε έναν Κυρίαρχο, ο οποίος με κάποιο τρόπο, κατά το μάλλον ή ήττον "δίκαιο", κουμαντάρει τα αντίρροπα συμφέροντα που εκβάλουν στον δημόσιο χώρο.
Δύο είναι οι καταστατικές προς τούτο προϋποθέσεις : ο Ορθολογισμός του Κυρίαρχου και η Κριτική ικανότητα του κυριαρχούμενου. [έννοιες επίσης νεωτερικές στην διαπραγμάτευση των οποίων δεν θέλω να μπω].
Μέσω, λοιπόν, τέτοιων "πολυτελών" αναγωγών το ανθρώπινο πράττειν στον δημόσιο χώρο, το εμφανιζόμενο ως φιλάνθρωπο, ακόμα κι όταν επαινείται, άγεται βιαίως και εξουδετερώνεται ως ενδεχομενικό και μη δυνάμενο να συστήσει το αντικείμενο της πολιτικής.
Η εμφάνιση διαφόρων ΜΚΟ, που παρεπιπτόντως μόνο μπορούν να ελεγχθούν για την διαχείριση των οικονομικών τους προσόδων, αυτό που στην ουσία διασφαλίζει είναι ότι δικαίωμα στο πράττειν έχουν μόνο όσοι ασπάζονται τις κυρίαρχες αξίες κάθε κοινωνίας (που στην περίπτωσή μας είναι της "κοινωνικής ευαισθησίας", τύπου Μαριάννας Βαρδινογιάννη, σε άλλες κοινωνίες άλλα), όσοι γνωρίζουν την κατά περίπτωση χρησιμότητα ή την βλαπτικότητά του, (οι ειδήμονες, αναλυτές, πρέσβεις, παίχτες γενικώς) και όσοι είναι αρκετά κυνικοί, μέσα στις ιδεολογικές θρησκευτικού τύπου, βεβαιότητές τους, τόσο που να μην τους αφορά πλέον ένας κόσμος που αιμορραγεί και πάει στα τσακίδια...
Έτσι, οι άνθρωποι ως πολιτικά υποκείμενα, οι δυτικές κοινωνίες ως αποκρυσταλλώματα της νεωτερικότητας, ωθούνται σε μια σχιζοειδή θέαση και θέση στον κόσμο: απο τη μια να πράττουν ως φιλάνθρωποι αλλά αυτό να μην αρκεί όταν, από την άλλη, πρέπει να ελέγξουν - καθορίσουν, π.χ. με την ψήφο τους, την πολιτική - αξιακή τους συμπεριφορά - εκπροσώπηση.
Στα βάθη αυτής της σχιζοειδούς κατάστασης πρέπει να εντοπιστούν τα ποικίλα αδιέξοδα της σύγχρονης πολιτικής/κοινωνικής ζωής, αλλά και οι αιτίες της λεγόμενης "ριζοσπαστικοποίησης" των νέων εκείνων, οι οποίοι αν και τρίτης γενιάς Ευρωπαίοι πολίτες, προσχωρούν -ψυχή τε και σώματι- στις τάξεις και τις πρακτικές της τρομοκρατίας.
Αυτό που θέλω να υποστηρίξω είναι η ριζική αμφισβήτηση της παγιωμένης αντίληψης του τι είναι πολιτικό και θεωρώ πολιτική κάθε διεργασία, ανεξαρτήτως αριθμού των εμπλεκομένων, που προάγει την συμπόνια, την συνειδητοποίηση των τραγικών καταστάσεων εντός των οποίων εμπλέκεται η ανθρώπινη ζωή, την παραδοχή των ορίων και της ευπάθειας των ανθρώπινων πράξεων και αυτό δεν μπορεί να γίνει παρά μόνο εάν ως όρος της πολιτικής αναγνωριστεί η άπειρη και απρόβλεπτη δυνατότητα που έχουμε (αυτό πλέον μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις γίνεται ξεκάθαρο) να αφανίσουμε την ζωή ή και τον πλανήτη. Στην δική μου αντίληψη περί πολιτικής, βασικό σημείο είναι η παραδοχή ότι δεν μπορούμε να κατέχουμε κάποιο τμήμα του κόσμου ή όλο τον Κόσμο, αλλά πως μάλλον κατεχόμαστε.
Εάν η πολιτική ορίζεται -όπως αρέσει σε πολλούς- ως η "τέχνη του εφικτού" , θέτω το ερώτημα : εφικτό ως προς τι; Η δοσμένη απάντηση είναι, ως προς την θέληση για δύναμη. Είναι η ίδια απάντηση που θα παίρναμε εάν μπορούσαμε να ρωτήσουμε ένα καρκινικό κύτταρο... Είναι η ορμή του θανάτου που εισήγαγε ο δυτικός ορθολογισμός, ευλόγησε ο νομικίστικος εκκοσμικευμένος χριστιανισμός και σήμερα απειλεί πολλαπλά την ανθρωπότητα.
Νομίζω όμως ότι ήδη είπα πολλά. Επικουρικά μόνο θα επικαλεστώ ότι το θέατρο στην αρχαία δημοκρατία είχε κυρίως πολιτικό χαρακτήρα, πραγματοποιώντας με τα οικεία στο είδος του μέσα, την προαναφερόμενη περί πολιτικής των ανθρώπινων πραγμάτων, αντίληψη.
Όχι δεν εισηγούμαι κάποια νέα πολιτική θεωρία ή τις βάσεις ενός κινήματος φιλανθρώπων ή κάτι σχετικό.... τα πράγματα θα μείνουν ως έχουν για όσο βολεύονται στα σχήματά τους...
Δεν μπορεί όμως να έχουν την ίδια (ή την μια κυρίαρχη) νοηματοδότηση.
Κι αν υπάρχει στον καιρό μας μια μάχη για να δώσουμε, αυτή θα είναι η περί του νοήματος τιτανομαχία.
Όπως το να φέρουν μια κουβέρτα από το σπίτι τους, να δώσουν μια τσάντα τρόφιμα, φάρμακα ή ένα παιχνίδι....και άλλα ευφάνταστα.
Κάποια τηλεοπτικά συνεργεία, κάποιες φορές τους εντοπίζουν και τους προβάλλουν, ανάγοντας έτσι, μέσω της προβολής στο φως της τηλεοπτικής τους δημοσιότητας, τις πράξεις στην κοινωνική ευαισθησία. Οι πράξεις αυτών των ανθρώπων τότε αποκτούν ένα χαρακτήρα ενδεχομενικό... μπορεί κάποιος να είναι ή να μην είναι κοινωνικά ευαίσθητος.
Κάποιοι ενήμεροι περί τα γεωπολιτικά παιχνίδια που από συστάσεως πολιτισμών παίζονται στην περιοχή της Μεσογείου, της Μέσης Ανατολής και των Βαλκανίων και τις ενδοκαπιταλιστικές αντιθέσεις, μέσα από τις αναλύσεις τους δεν παραλείπουν να αναφέρονται σ'αυτούς και τους προειδοποιούν για τους κινδύνους, καθώς τέτοιες πράξεις δίνουν τα "λάθος" σήματα σε άλλους επίδοξους μετανάστες ή ακόμα και σε κυβερνήσεις χωρών. Ανάγουν έτσι, με έναν τρόπο αρνητικό, τις πράξεις στην γνώση της γεω-οικονομικο-πολιτικής στρατηγικής/κατάστασης. Αποκτούν τότε οι πράξεις αυτών των ανθρώπων, και πάλι ένα χαρακτήρα ενδεχομενικότητας.... μπορεί κάποιος να πράττει μόνο εάν γνωρίζει όλο το παζλ ή να μην πράττει, αφήνοντας τα προβλήματα και τις σκοτούρες του πράττειν σε αυτούς που γνωρίζουν καλύτερα και που θα υπάρχουν πάντα.
Και κάποιοι άλλοι που εμφορούνται από επαναστατικές ιδέες, αν δεν τους λοιδορούν, τους βλέπουν με μια υψιπετή ανοχή, θυμίζοντάς τους ότι με μια κουβέρτα δεν λύνονται τα προβλήματα των μαζών. Ανάγουν έτσι κι αυτοί τις πράξεις τους σε μια αφελή συναισθηματικότητα . Αποκτούν και πάλι οι πράξεις αυτών των ανθρώπων έναν χαρακτήρα ενδεχομενικότητας, κάποιος μπορεί να διαθέτει έναν αφελή συναισθηματισμό ή να είναι ένας ρεαλιστής επαναστάτης.
Έτσι, αντιμετωπίζονται (οι τύποι και οι τύπισσες) είτε ως υποκείμενα της κοινωνικής -θρησκευτικής συμμόρφωσης είτε ως αδαείς Λέσβιες γριές είτε ως ένα κατάλοιπο της ουτοπίας του 1968.
Εν τω μεταξύ όλοι όσοι ανέφερα στην αρχή, εξακολουθούν εκ της θέσεώς του, ως επιφορτισμένοι με αυτό, να κάνουν ή να μην κάνουν διάφορα πρακτικά πράγματα: να διαπραγματεύονται, να διευθετούν, να απορροφούν κονδύλια, να διαφημίζουν το έργο τους, να παίζουν γεωπολιτικά παιχνίδια...
Αυτό που, επιτυγχάνεται είναι το σπρώξιμο του συγκεκριμένου (θα το ονομάσω εδώ συμβατικά) φιλάνθρωπου πράττειν αυτών των τύπων και των τυπισσών, στην περιοχή του α-πολίτικου, του υποκειμενικού και γι'αυτό ενδεχομενικού και έχοντος κατιτίς το αφελές και ποιητικό... ενώ η περιοχή του πολιτικού μένει "καθαρή" και γι' αυτό αναίσθητη σε τέτοιου είδους... συναισθηματικές εκδηλώσεις.
Παραμένει "καθαρή" -κι ας φωνασκούν πολλοί για το αντίθετο, ότι δηλαδή η πολιτική είναι ένα βρώμικο παιχνίδι- αφού κατορθώνει να κρατιέται κλειστή στα οχυρά της, είτε αυτά βρίσκονται στις Βρυξέλλες είτε στο Μαξίμου είτε στους κομματικούς φωριαμούς...
Μνημεία καταγραφής και κατοχύρωσης της απόστασης ανάμεσα στα δύο διαφορετικά είδη του πράττειν ("φιλάνθρωπο" vs "πολιτικό") αποτελούν τα δελτία ειδήσεων, τα οποία εκτός από ενημερωτικό, έχουν και σημειολογικό χαρακτήρα...
Αυτό που παραβλέπεται είναι η ουσία του πράττειν αυτών των τύπων και των τυπισσών.
Εξηγώ:
Το γεγονός ότι οι πράξεις τους μπορούν όντως να αναχθούν σε κάτι άλλο, είναι μια δευτερεύουσα ιδιότητα, που διαθέτει αφ'εαυτού το ανθρώπινο πράττειν ως κάτι δυναμικό, ικανό να παράγει μια ατελεύτητη αλυσίδα αποτελεσμάτων.
Π.χ. το ότι οι πράττοντες με τρόπο φιλάνθρωπο λαμβάνουν κάποιες ηθικές προσωπικές απολαβές, είναι ένα παράπλευρο όφελος για τον πράττοντα.
[Εξάλλου, ποιά ανθρώπινη πράξη, που εκτίθεται δημόσια, είναι εντελώς απαλλαγμένη από ηθικές παραδοχές; και ποιος πολιτικός ανήρ πολιτευόμενος είναι/ ήταν αποστειρωμένος από τις μύχιες διαστάσεις του ψυχισμού του (π.χ. ναρκισσιστική εξουσιομανία);]
Το ότι φορέας του συγκεκριμένου πράττειν είναι το άτομο, το οποίο καρπώνεται κάποια (τα όποια) οφέλη δεν αρκεί για να το εξομοιώσει με τους άλλους τύπους των ανθρώπινων δραστηριοτήτων που έχουν έναν αυστηρά ατομικό-ιδιωτικό χαρακτήρα, όπως είναι φερειπείν η πρόσληψη της τροφής.
Ισχυρίζομαι όμως ότι η πρωτεύουσα ιδιότητα του συγκεκριμένου πράττειν - πρωτεύουσα επειδή ακριβώς δεν αποτελεί αποτέλεσμα αλλότριων διεργασιών- όπως αυτό εκδηλώνεται, είναι η αφ'εαυτής πολιτική εμφάνεια των απλών ανθρώπων.
Οι ίδιοι οι πράττοντες μπορεί να μην ονομάζουν τις πράξεις τους πολιτικές, επειδή ακριβώς η έννοια της πολιτικής έχει συνδεθεί με την ανάθεση του πολιτεύεσθαι σε ειδικούς για τον σκοπό αυτό ανθρώπους, τους γνωστούς πολιτικούς, οι οποίοι και διαθέτουν το προνόμιο της εκφοράς του δημόσιου λόγου απέναντι σε ένα φιμωμένο πλήθος πολιτών (βλέπε χαρακτηριστικό παράδειγμα :την δομή, την χωροταξία, το πλαίσιο, σε εκπομπές πολιτικού διαλόγου και επικαιρότητας, όπου καλούνται και πολίτες).
Οι ίδιοι οι πράττοντες αποδέχονται και συναινούν στην αναγωγησιμότητα και απολιτικοποίηση του φιλάνθρωπου πράττειν, και επειδή είναι εμβολιασμένοι με την λογική που διέπει την αντιπροσωπευτική δημοκρατία αλλά και επειδή δεν μπορούν να δουν πώς πράξεις, όπως οι δικές τους, μπορεί να εκβάλουν δημιουργώντας έναν χώρο πολιτικής.
Ο "πολιτικός" χώρος στις νεωτερικές κοινωνίες φαίνεται επαρκώς συγκροτημένος και οριοθετείται , ως ο χώρος εκείνος όπου συναντιούνται συγκρουόμενα αντίθετα συμφέροντα, στην προσπάθειά τους να κατέχουν ένα κομμάτι του κόσμου (τα εδάφη, τους υλικούς πόρους, τις αγορές, τη σελήνη ή το διάστημα κλπ), θεμελιώνεται δε πάνω στην προ-πολιτική, εγωτική φύση του ανθρώπου.
Η τέτοια αντίληψη της πολιτικής (που ασφαλώς αναγνωρίζω ως ισχυρή και κυρίαρχη, θα ήμουν επικίνδυνα αφελής αν δεν το έκανα) παράγει τα αποτελέσματα που της αρμόζουν : αιματηρές συγκρούσεις και τεράστιες παραγωγικές δυνατότητες, καταλήστευση του φυσικού ενδιαιτήματος του ανθρώπου και συσσώρευση γνώσεων, ακραία φτώχεια και προκλητικό πλούτο, εμπόλεμες και "ασφαλείς"περιοχές, μετανάστες και γηγενείς.
Η σύγχρονη τέτοια αντίληψη της πολιτικής, έχοντας εγκολπωθεί και περικλείσει στον πυρήνα της τον πιο πρωτόγονο αυτισμό του είδους μας, καμώνεται τον "διάλογο", τον "ανθρωπισμό", τα "δικαιώματα", τον "σεβασμό", τις "αξίες". Εγγενώς δεν διαθέτει τίποτα από αυτά, αλλά τα κατασκευάζει, έχοντας πίστη στις απεριόριστες κατασκευαστικές ικανότητες του homo faber.
Και επειδή εκ της οντοθεσίας της (η σύγχρονη περί πολιτικής αντίληψη) φέρει το σπέρμα της διάλυσης και της περιφρόνησης, παράγει δια-φθορά (την οποία μετά καταγγέλλει) και βρίσκεται σε εκρηκτική σύγκρουση με τον εαυτό της και τους στόχους που θέτει, παράγοντας κοινωνικούς παρίες και εξαθλιωμένους, με έναν τρόπο παρόμοιο που η αρχαία αθηναϊκή δημοκρατία παρήγαγε δούλους και άλλες ομάδες ανθρώπων χωρίς πολιτικά δικαιώματα.
Επιπλέον όμως κάνει και κάτι άλλο, βασικό : συγχαίρει με την ιδιωτεία των ιδιωτών, στις πολλές και ποικίλες ενεργητικές εκφράσεις της και υποθάλπει την παθητικότητα των πολιτών, η οποία παθητικότητα αποκρυσταλλώνεται στην φιγούρα του ανθρώπου της πολυθρόνας.
Ο τρόπος για να επιτευχθεί αυτό είναι η αναγωγή.
Η αναγωγή, ως έννοια σπουδαιότατη τόσο στην φιλοσοφία όσο και στην επιστήμη, στον χώρο της πολιτικής έλκει τα δικαιώματά της από την νεωτερική έννοια της αντιπροσωπευτικής ανάθεσης, στα πλαίσια του κοινωνικού συμβολαίου.
Οι πολίτες ενός πολιτικού σώματος, εκχωρούν την δημόσια πολιτική παρουσία τους σε έναν Κυρίαρχο, ο οποίος με κάποιο τρόπο, κατά το μάλλον ή ήττον "δίκαιο", κουμαντάρει τα αντίρροπα συμφέροντα που εκβάλουν στον δημόσιο χώρο.
Δύο είναι οι καταστατικές προς τούτο προϋποθέσεις : ο Ορθολογισμός του Κυρίαρχου και η Κριτική ικανότητα του κυριαρχούμενου. [έννοιες επίσης νεωτερικές στην διαπραγμάτευση των οποίων δεν θέλω να μπω].
Μέσω, λοιπόν, τέτοιων "πολυτελών" αναγωγών το ανθρώπινο πράττειν στον δημόσιο χώρο, το εμφανιζόμενο ως φιλάνθρωπο, ακόμα κι όταν επαινείται, άγεται βιαίως και εξουδετερώνεται ως ενδεχομενικό και μη δυνάμενο να συστήσει το αντικείμενο της πολιτικής.
Η εμφάνιση διαφόρων ΜΚΟ, που παρεπιπτόντως μόνο μπορούν να ελεγχθούν για την διαχείριση των οικονομικών τους προσόδων, αυτό που στην ουσία διασφαλίζει είναι ότι δικαίωμα στο πράττειν έχουν μόνο όσοι ασπάζονται τις κυρίαρχες αξίες κάθε κοινωνίας (που στην περίπτωσή μας είναι της "κοινωνικής ευαισθησίας", τύπου Μαριάννας Βαρδινογιάννη, σε άλλες κοινωνίες άλλα), όσοι γνωρίζουν την κατά περίπτωση χρησιμότητα ή την βλαπτικότητά του, (οι ειδήμονες, αναλυτές, πρέσβεις, παίχτες γενικώς) και όσοι είναι αρκετά κυνικοί, μέσα στις ιδεολογικές θρησκευτικού τύπου, βεβαιότητές τους, τόσο που να μην τους αφορά πλέον ένας κόσμος που αιμορραγεί και πάει στα τσακίδια...
Έτσι, οι άνθρωποι ως πολιτικά υποκείμενα, οι δυτικές κοινωνίες ως αποκρυσταλλώματα της νεωτερικότητας, ωθούνται σε μια σχιζοειδή θέαση και θέση στον κόσμο: απο τη μια να πράττουν ως φιλάνθρωποι αλλά αυτό να μην αρκεί όταν, από την άλλη, πρέπει να ελέγξουν - καθορίσουν, π.χ. με την ψήφο τους, την πολιτική - αξιακή τους συμπεριφορά - εκπροσώπηση.
Στα βάθη αυτής της σχιζοειδούς κατάστασης πρέπει να εντοπιστούν τα ποικίλα αδιέξοδα της σύγχρονης πολιτικής/κοινωνικής ζωής, αλλά και οι αιτίες της λεγόμενης "ριζοσπαστικοποίησης" των νέων εκείνων, οι οποίοι αν και τρίτης γενιάς Ευρωπαίοι πολίτες, προσχωρούν -ψυχή τε και σώματι- στις τάξεις και τις πρακτικές της τρομοκρατίας.
Αυτό που θέλω να υποστηρίξω είναι η ριζική αμφισβήτηση της παγιωμένης αντίληψης του τι είναι πολιτικό και θεωρώ πολιτική κάθε διεργασία, ανεξαρτήτως αριθμού των εμπλεκομένων, που προάγει την συμπόνια, την συνειδητοποίηση των τραγικών καταστάσεων εντός των οποίων εμπλέκεται η ανθρώπινη ζωή, την παραδοχή των ορίων και της ευπάθειας των ανθρώπινων πράξεων και αυτό δεν μπορεί να γίνει παρά μόνο εάν ως όρος της πολιτικής αναγνωριστεί η άπειρη και απρόβλεπτη δυνατότητα που έχουμε (αυτό πλέον μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις γίνεται ξεκάθαρο) να αφανίσουμε την ζωή ή και τον πλανήτη. Στην δική μου αντίληψη περί πολιτικής, βασικό σημείο είναι η παραδοχή ότι δεν μπορούμε να κατέχουμε κάποιο τμήμα του κόσμου ή όλο τον Κόσμο, αλλά πως μάλλον κατεχόμαστε.
Εάν η πολιτική ορίζεται -όπως αρέσει σε πολλούς- ως η "τέχνη του εφικτού" , θέτω το ερώτημα : εφικτό ως προς τι; Η δοσμένη απάντηση είναι, ως προς την θέληση για δύναμη. Είναι η ίδια απάντηση που θα παίρναμε εάν μπορούσαμε να ρωτήσουμε ένα καρκινικό κύτταρο... Είναι η ορμή του θανάτου που εισήγαγε ο δυτικός ορθολογισμός, ευλόγησε ο νομικίστικος εκκοσμικευμένος χριστιανισμός και σήμερα απειλεί πολλαπλά την ανθρωπότητα.
Νομίζω όμως ότι ήδη είπα πολλά. Επικουρικά μόνο θα επικαλεστώ ότι το θέατρο στην αρχαία δημοκρατία είχε κυρίως πολιτικό χαρακτήρα, πραγματοποιώντας με τα οικεία στο είδος του μέσα, την προαναφερόμενη περί πολιτικής των ανθρώπινων πραγμάτων, αντίληψη.
Όχι δεν εισηγούμαι κάποια νέα πολιτική θεωρία ή τις βάσεις ενός κινήματος φιλανθρώπων ή κάτι σχετικό.... τα πράγματα θα μείνουν ως έχουν για όσο βολεύονται στα σχήματά τους...
Δεν μπορεί όμως να έχουν την ίδια (ή την μια κυρίαρχη) νοηματοδότηση.
Κι αν υπάρχει στον καιρό μας μια μάχη για να δώσουμε, αυτή θα είναι η περί του νοήματος τιτανομαχία.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου