Μετάβαση στο κύριο περιεχόμενο

_σημεία του καιρού και τέρατα

Σημείο του καιρού της παρακμής είναι η εμφάνιση ενός πλήθους ετερόκλητων ανθρώπων που αναλαμβάνουν να  καθοδηγήσουν τους άλλους όσους νιώθουν να συντρίβονται από τα αδιέξοδά της.
Ο καιρός της παρακμής χαρακτηρίζεται από την  κατάρρευση κοινών βεβαιοτήτων των κοινωνικών ανθρώπων, βεβαιότητες  που μεχρι χθες  εξασφάλιζαν την λειτουργική ισορροπία τους.
Οι κοινές βεβαιότητες είναι μια δέσμη απαντήσεων με μεγάλη αποδοχή από μεγαλύτερες ή μικρότερες πλειοψηφίες που εγγυώνται το καλώς έχειν των πραγμάτων και σε τελική ανάλυση καθοδηγούν το καθημερινό, αλλ' οχι για τούτο λιγότερο σημαντικό, ανθρώπινο πράττειν.
Νομίζω ότι μπορούμε να φανταστούμε την δέσμη απαντήσεων σαν μια μεγάλη προστατευτική ομπρέλα κάτω από την οποία μπορεί να υπάρχουν και μικρότερες υπο-ομπρέλες, που όμως επιτυγχάνουν ένα ασφαλές μικροκλίμα, ικανό να συντηρεί την ανθρώπινη πραγμοσύνη.

Με άλλα λόγια, οι "ομπρέλες"αυτές είναι κάποια καθολικά που μόνο κατ'επίφαση εμφανίζονται επιμερισμένα σαν "ατομικές" επιλογές ή στάσεις, ενώ στην πραγματικότητα συντηρούν αλώβητο τον απρόσωπο και αδιαφοροποίητο χαρακτήρα τους συμβάλλοντας έτσι στην κοινωνική ομογενοποίηση που συναντάμε στην ομαλότητα.


Έτσι, δεν είναι άσχετο το γεγονός ότι στην εποχή μας, σε επίπεδο καθημερινής διαβίωσης, σε όλους σχεδόν τους δημόσιους χώρους, όπου συνευρίσκονται πολλοί άνθρωποι (πχ. σταθμοί μέσων μεταφοράς, μεγάλα καταστήματα, υπηρεσίες, ιδρύματα κλπ,) κάνουν την εμφάνισή τους οι γνωστοί σεκιουριτάδες, απηχώντας έτσι -πέραν των δηλωμένων σκοπών φύλαξης, ασφάλειας κλπ- σε ασύνειδο επίπεδο, την ανάγκη υποκατάστασης της (και των) ομπρέλας(-ων) που έχει (-ουν) εκλείψει ή τρωθεί σε σημαντικό βαθμό.


Ούτε είναι τυχαίο το γεγονός,  αλλά συνδέεται άρρηκτα με τα παραπάνω, ότι όσοι απευθύνονται σε αυτούς, ας τους ονομάσουμε αγγλιστί leaders, απευθύνονται με το ερώτημα "τι να κάνω;"

Ο άνθρωπος που απευθύνει ένα τέτοιο ερώτημα δεν είναι ο σύνολος άνθρωπος-εαυτός, είναι μάλλον ο νοικοκύρης ανθρωπο-εαυτός που όλοι διαθέτουμε και δεν περιορίζεται από ταξικά χαρακτηριστικά, ασχέτως αν οι άνθρωποι που βρίσκονται χαμηλότερα στην κοινωνική ιεραρχία, σε καιρούς παρακμής, απευθύνουν συχνότερα το επίμαχο ερώτημα, καθώς είναι αυτοί που πρώτοι και πιο δραματικά εκτίθενται σε δυνάμεις σύνθλιψης.
Ο νοικοκύρης ανθρωπο-εαυτός είναι αυτός που μεριμνά για την τάξη του "οίκου" του, για την λειτουργικότητα του "νοικοκυριού" του, απεχθάνεται τα κενά, τις αμφιβολίες και τις μη προβλέψιμες καταστάσεις. Ο ρόλος του, όσο κι αν παρουσιάζεται άνευρος και τυποποιημένος, ταυτισμένος με την κατά μέσο όρο συμβατικότητα, είναι κυριαρχικός. Ως εκ τούτων σε καιρούς παρακμής και αναταραχής, για να το πούμε πιο καλά, σε καιρούς που τα καθολικά κλονίζονται και φανερώνεται ο κατ'επίφαση επιμερισμός τους, ο νοικοκύρης ανθρωπο-εαυτός αγωνιά και  βιάζεται να μπει κάτω από μια προστατευτική ομπρέλα,  καθώς νιώθει δύο συνθλιπτικά,  ανθρωπολογικών διαστάσεων για την ύπαρξη, φορτία -ίδια με εκείνα που οδηγούσαν ήδη από την μακρινή αρχαιότητα τους ανθρώπους στα διάσημα μαντεία- να τον βαραίνουν :
το φορτίο του μη προβλέψιμου αποτελέσματος  της πράξης (με την ευρεία έννοια, της στάσης) που είναι να πράξει και το φορτίο της μοναξιάς, δηλαδή της εξατομίκευσης των καθολικοτήτων (κανείς δεν μπορεί να πάρει την θέση του).

Στο σημείο αυτό εμφανίζονται και επεμβαίνουν αυτοί που ονομάσαμε leaders, για τον ρόλο των οποίων θα αναφερθώ σε άλλο σημείωμα.

Πάντως, αυτές είναι συνθήκες που μοιραζόμαστε όλοι οι άνθρωποι σε ποικίλους τονισμούς και διάφορες περιπτώσεις και μάλιστα πολλές φορές  είναι τόσο καλά καλυμμένες που μόνο κάτω από το ανελέητο φως μιας ειλικρινούς αυτοεξέτασης μπορούν να αποκτήσουν το μερίδιο που τους ανήκει στην πραγματικότητα τόσο την δική μας όσο και του κόσμου μας.





Σχόλια

  1. Ανώνυμος6/2/17, 12:05 μ.μ.

    Αλήθεια λες. Μήπως είναι και λίγο αισιόδοξο όμως οτι εν γνώσει όλο και περισσοτέρων, οι leaders της εποχής μας εξαντλούν το ρόλο τους γύρω από του χωροφύλακα τις αρμοδιότητες; Και επίτρεψέ μου, μπορεί να μην καθορίζεται από ταξικά χαρακτηριστικά, αλλά βοηθάει να πιστεύω οτι όσα λιγότερα ορίζω, τόσο καλύτερα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Για τον ρόλο των leaders θα αναφερθώ πιο αναλυτικά και ελπίζω να δείξω με μεγαλύτερη σαφήνεια πώς τον εννοώ.
    Όσο για τα ταξικά χαρακτηριστικά, νομίζω ότι το θέμα δεν είναι τόσο ποσοτικό, δηλαδή αν κατέχω πολλά ή λίγα. Γενικά, θα πω μόνο ότι η ανάγνωση της πραγματικότητας μέσα από το πρίσμα της ταξικότητας, της πάλης των τάξεων, των ανισοτήτων και του ανταγωνισμού, είναι πολύ χρήσιμη και διευκολυντική για τα συμπεράσματά μας, αρκεί να μην υποτάσσει την πραγματικότητα στην στεγανότητα των ιδεολογικών συνδηλώσεων, στερώντας της ή αποκρύβοντας τον ουσιαστικό (κατά την γνώμη μου) πορώδη χαρακτήρα της.

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Δημοσίευση σχολίου

Δημοφιλείς αναρτήσεις από αυτό το ιστολόγιο

_Mπέρτολτ. Μπρεχτ: η Εβραία

Η "Εβραία" είναι ο τελευταίος μονόλογος από το σπονδυλωτό έργο του Bertolt Brecht "τρόμος και αθλιότητα του Τρίτου Ράιχ. Το έργο αυτό του Μπρεχτ αποτελείται απο 24 σκηνές-μονόπρακτα, που έγραψε ο Μπρεχτ εξόριστος μεταξύ 1935 και 1939 και περιγράφουν την τρομοκρατία και την άγρια φύση του ναζιστικού καθεστώτος. Η ελληνική μετάφραση αυτού του έργου του Brecht είναι του Μάριου Πλωρίτη και κυκλοφορεί σε βιβλίο από τις εκδόσεις Μωραίτης. Στο κείμενο αποτυπώνεται η εσωτερική ένταση του ατόμου που παίρνει μια απόφαση ενώ βρίσκεται στο χείλος της απελπισίας. Μέσα από την ανάγνωση του έργου στρέφουμε την προσοχή στα εκατοντάδες πρόσωπα της καθημερινότητας, τα οποία, δίνοντας έναν οριακό αγώνα επιβίωσης, αναδύονται ως σύγχρονοι/ες ήρωες και ηρωίδες του Brecht . Το ηχητικό ντοκουμέντο που δημοσιεύουμε παρακάτω είναι από την παράσταση που ανέβηκε το 1978 μαζί με άλλα πέντε μονόπρακτα διαφόρων άλλων συγγραφέων, από το Θίασο Λαμπέτη. Αν και το συγκεκριμένο ντοκουμέντο έχει ανέβ

_Κ.Π. Καβάφης : πρόσθεσις

Aν ευτυχής ή δυστυχής είμαι δεν εξετάζω. Πλην ένα πράγμα με χαράν στον νου μου πάντα βάζω — που στην μεγάλη πρόσθεσι (την πρόσθεσί των που μισώ) που έχει τόσους αριθμούς, δεν είμ’ εγώ εκεί απ’ τες πολλές μονάδες μια. Μες στ’ ολικό ποσό δεν αριθμήθηκα. Κι αυτή η χαρά μ’ αρκεί. (Από τα Κρυμμένα Ποιήματα 1877;-1923, Ίκαρος 1993) Σχόλιο :  Δεν θέλω να κάνω ανάλυση... ένα σχόλιο μόνο.. Υπήρξαν και υπάρχουν -ευτυχώς- πολύ αξιότεροι εμού αναλυτές, που έσκυψαν με γνώση και συγκίνηση πάνω στο έργο που μας άφησε ο μεγάλος Αλεξανδρινός. Πριν, όμως, μπω στα ενδότερα, λέω να κάτσω λίγο απ' έξω, να θαυμάσω το οικοδόμημα. Γενικά, καλό είναι να το κάνουμε αυτό. Μια πρώτη καταγραφή, μια εξωτερική εποπτεία, καθώς η μορφή περι-γράφει το περιεχόμενο και το περιεχόμενο χύνεται μέσα στη μορφή του, μας είναι πάντα χρήσιμη για να συνδεθούμε και να μείνουμε εντός του ποιήματος. Ας είναι... διάφορες σκέψεις...ή οδοί για την σκέψη, γενικώς... Αυτό λοιπόν το ποίημα του Κ.Π.Καβά

_αν αυτή είναι η πολιτική

 Δεν θα το επιδιώξω, αλλά θα εκμεταλλευτώ αυτή τη καταπληκτική συγκυρία : ώρα απογευματινή, μάθημα σε σπίτι, σε κεντρική πλατεία, σε κεντρικό χωριό, από κάτω τα καφενεία και είχα εντοπίσει καθώς πήγαινα ασυνήθιστες κινήσεις, μια αναταραχή και μια κυρία, άγνωστη σε μένα,  με χρώμα μαλλιών σε ώριμη μελιτζάνα να περιφέρεται μαζί με μια φίλη της που δεν είχε τίποτε το αξιοσημείωτο. Εγώ πρόσεξα την μελιτζανί.  Το μάθημα κυλούσε ανάμεσα σε απογοητεύσεις και προσπάθειες, οι ήχοι  της πλατείας γνωστοί και γι αυτό ανήκουστοι  έφταναν αλλά και δεν έφταναν σ'αυτιά μου, ίσως αν πρόσεχα έξω να έφταναν, αλλά εγώ πρόσεχα μέσα.  Οι ήχοι αλλάζουν. Ξέρω την αλλαγή των μικροφωνικών στις μικρές πλατείες των χωριών.  Τέλος μαθήματος. Η προεκλογική συγκέντρωση στα μισά. Έμεινα να ακούσω κι εγώ. Παράγγειλα όπως κάνω πάντα μια τσικουδιά και τι ανανέωση προσώπων, κινήσεων, χρωμάτων. Ίδιες ιδέες ή καλύτερα καμία ιδέα... χωρίς ιδέες. Το απόγευμα όμως δεν έχασε σε τίποτα την ομορφιά του Απρίλη του.  Το κόμμα,