_Αύγουστος και το farwest του τουρισμού

Έβλεπα προχθές τον Τσίπρα από την Πάρο.
Το όλο δρώμενο μου θύμισε -δεν ξέρω γιατί- κάτι από ταινία farwest... Ίσως να ήταν το νεαρό της ηλικίας του πρωθυπουργού που έχει κάτι το καουμπόικο . .. ίσως το φόντο μπροστά από οποίο μιλούσε, που 'δειχνε ένα βαθύ πορτοκαλί ηλιοβασίλεμα πίσω από έναν αχανή αεροδιάδρομο... ίσως ήταν το αεράκι που φυσούσε και έπαιρνε τα κατάμαυρα μεξικάνικα μαλλιά του... ίσως να ήταν οι πολλοί κομπάρσοι, εκεί ένα γύρω... και η σκηνοθεσία γενικώς.

Αύγουστος σήμερα... και τα τηλεοπτικά και λοιπά φώτα είναι στραμμένα στα νησιά... εκεί που χτυπά η καρδιά της βαριάς βιομηχανίας της Ελλάδας.

Υποθέτω ότι οι κάτοικοι της Πάρου θα πρέπει να αισθάνονται πανευτυχείς που διαθέτουν πλέον το δικό τους αεροδρόμιο. Όπως πριν απ'αυτούς οι κάτοικοι της Σαντορίνης.
Και δικαιολογημένα, αν θέλετε την γνώμη μου... δεν είναι μικρό πράγμα ο δωρεάν τηλεοπτικός χρόνος και μάλιστα στο αποκορύφωμα της τουριστικής σεζόν....
Και βρίσκω εντελώς κυριολεκτικό το γνωστό λεκτικό σχήμα : "ο τουρισμός είναι η βαριά βιομηχανία της χώρας", καθόσον ο τουρισμός αποτελεί το απαραίτητο συμπλήρωμα κάθε ανεπτυγμένου καπιταλιστικού συστήματος παραγωγής.
Φανταστείτε έναν βιομηχανικό δυτικό πολιτισμό χωρίς την δυνατότητα για μικρές ή μεγαλύτερες "αποδράσεις".... για τα εκατομμύρια των ανθρώπων που εμπλέκονται με τον ένα ή τον άλλο τρόπο στις διαδικασίες του.
Εγώ το μόνο που μπορώ να σκεφτώ ως αντιστάθμισμα, σ' αυτή την απευκταία περίπτωση, είναι η δημιουργία ενός εκτεταμένου δικτύου ψυχιατρικών δομών περιορισμένου χρόνου και ειδικού σκοπού.
Αλλά για να μη λένε οι άνθρωποι : "πήγα στο τάδε Ψυχιατρικό Τμήμα Διακοπών και γέμισα τις μπαταρίες μου", είναι προτιμότερο να λένε : "πήγα στο τάδε μέρος και πέρασα πολύ ωραία γεμίζοντας τις μπαταρίες μου.... "

Οπότε ο τουρισμός είναι, σα να λέμε, μια "κρυφή" συνθήκη, απαραίτητη όμως για την λειτουργία του συστήματος.
Δίχως καπιταλιστικές - βιομηχανικές σχέσεις παραγωγής, οι περιορισμένου χρόνου μετακινήσεις των ανθρώπων θα μπορούσαν να ονομαστούν : περιηγήσεις, ταξίδια, επισκέψεις, οδοιπορικά, θαλασσοπορίες κλπ., Τουρισμός όμως σημαίνει την μαζική έξοδο μιας μάζας ανθρώπων προς κάπου... αδιάφορο πού, με κριτήρια που υπαγορεύουν αυτές ακριβώς οι σχέσεις παραγωγής από τις οποίες προέρχεται η ανάγκη της εξόδου. Ως εκ τούτου ο τουρισμός πράγματι φέρει όλα τα χαρακτηριστικά της βαριάς βιομηχανίας.
Κι αυτά είναι :
- η τυποποίηση (βλ. "βραχιολάκια" κ.ο.μ. =και όχι μόνο)
- η ποσοτικοποίηση (βλ. παντός είδους μετρήσεις αφίξεων, κλινών κ.ο.μ.)
- η εργαλειοποίηση (βλ. υποδομές κ.ο.μ.)
- η εξάντληση (βλ. φυσικών πόρων, ανθρώπων, κ.ο.μ.)
- η αλλοτρίωση (βλ. τουριστικές πόλεις)
- η πρόβλεψη (βλ. επενδυτικοί και πολιτικοί σχεδιασμοί)
- η εκμετάλλευση και το κέρδος.

Τα χαρακτηριστικά αυτά είναι απαιτητά για κάθε βιομηχανικό προϊόν: από μια μπρίζα έως ένα αεροπλάνο. Και γίνονται ασμένως δεκτά και για τον τουρισμό από τους ανθρώπους - τουρίστες ως το μόνο οικείο πλαίσιο μέσα στο οποίο έχουν τοποθετήσει ως καταναλωτές - εργαζόμενοι όλη τους την ζωή και την συνείδησή τους.
Ως εκ τούτων ο τουρισμός πρέπει να αντανακλά το επίπεδο ζωής που έχουν κατακτήσει και από το οποίο δεν νοείται να παραιτηθούν, όπως και από όλα τα άλλα αγαθά που έχουν εξασφαλίσει (π.χ. την μερίδα τους στο αλουμίνιο ή στο πετρέλαιο).
Eπιπλέον, ο τουρισμός πρέπει να δείχνει την "ομορφιά και την αίγλη της ζωής τους", γι' αυτό και τα τουριστικά θέρετρα και οι μπουφέδες και οι σουίτες και τα σαλόνια υποδοχής και οι πισίνες και τα pool bar έχουν κάτι τις το "ωραίο", το "εύτακτο", το "καθαρό", το "ασφαλές"... είναι trendy και μοδάτοι χώροι...
Ένα μόνο στοιχείο θα αναφέρω ακόμη, αν και είναι ευκόλως εννοούμενο.
Ο άνθρωπος-τουρίστας εκτός από "εμπειρίες διακοπών" πρέπει να λαμβάνει και τις ψυχολογικές και άλλες επιβεβαιώσεις που έχει ανάγκη : να του μιλάνε ευγενικά, να τον υποδέχονται σαν βασιλιά, να του χαμογελάνε, να ενδιαφέρονται για τις ανάγκες και τις επιθυμίες του, ως εάν να είναι αυτός το κέντρο του κόσμου, να κάνουν τα "στραβά μάτια" στις παράλογες απαιτήσεις του, και γενικώς να τον παπαρίζουν, ασχέτως εάν στην πραγματικότητα αυτός ο ίδιος σαν άνθρωπος τούς είναι παντελώς αδιάφορος, κι αν και ο ίδιος δεν ενδιαφέρεται στο ελάχιστο γι' αυτούς.
Όπως και όλοι οι εμπλεκόμενοι δεν ενδιαφέρονται για τον τόπο, τον χώρο αλλά τον χρησιμοποιούν....

Αλλά γιατί να το παιδεύω έτι περαιτέρω, όταν και οι ίδιοι οι εμπλεκόμενοι μιλούν για "τουριστικό προϊόν";
Το κλείνω λοιπόν, εδώ:
Εάν ο καπιταλισμός είναι απάνθρωπος, καταστροφικός και βαθιά ανήθικος, τότε είναι το ίδιο και ο μαζικός τουρισμός.

Όμως προέχει η σκηνοθεσία... και το είδος του farwest που -η αλήθεια είναι- τόσο πολύ πέτυχε, στον καιρό του, εκτός από πηγή εσόδων, επιπλέον να συγκαλύψει τα εγκλήματα των καουμπόυδων!