_αυτός ο «άλλος», δηλαδή εγώ

                                      

Στο youtube υπάρχουν διάφορα βίντεο στα οποία εμφανίζεται ο βουλευτής της "Χρυσής Αυγής" Ηλίας Κασιδιάρης*  να συμμετέχει σε πάνελς με διάφορους συνομιλητές, να  αγορεύει στη Βουλή των Ελλήνων, να ομιλεί στα παράθυρα δελτίων ειδήσεων, να δίνει συνεντεύξεις, να κάνει δηλώσεις, να παίρνει μέρος σε εκδηλώσεις και διάφορες δραστηριότητες του κόμματός του κλπ, έχουν μάλιστα μεγάλη επισκεψιμότητα.

Βλέποντάς τον στα βίντεο αυτά, μου προκλήθηκαν μερικοί δημιουργικοί συνειρμοί.

Αρχικά δεν θα τον έλεγα «ο άνθρωπος της διπλανής πόρτας». Δεν είναι δηλαδή ο τύπος του ανθρώπου που περνάει απαρατήρητος, που δεν κινεί καμία υποψία.  Μάλλον περιγράφει έναν ιδιαίτερο τύπο ανθρώπου.
Προσπαθώ να ξεφύγω από τον γοητευτικό εγκλωβισμό του μέσου της εικόνας και να φανταστώ σε ποιό γνωστό, καθημερινό τύπο ανθρώπου μπορεί να αντιστοιχεί – αναλογεί αυτή η φιγούρα.
Αντιπαρέρχομαι ακόμα και το περιεχόμενο αυτών που λέει κάθε φορά και είναι τα γνωστά λαϊκίστικα, φασιστικά και φτηνά επιχειρήματα της «Χρυσής Αυγής».

Αφαιρώ κι όλα τα χαρακτηριστικά του συγκεκριμένου προσώπου, των λόγων  και των έργων του, από τα παλαιότερα (π.χ. ξυλοδαρμοί σε πανελλήνια μετάδοση πρωινής εκπομπής, ως ένα δείγμα μόνο) έως τα πιο πρόσφατα (π.χ. σύλληψη κλπ.)
Παρ’ ότι έχουμε ένα ευρύ φάσμα των εκδηλώσεων του συγκεκριμένου ανθρώπου, επί του προκειμένου καθόλου δεν μ’ ενδιαφέρει αυτός ο ίδιος ούτε και οι απόψεις του. Θέλω να παραμείνω στο γενικό περίγραμμα.

Στο μυαλό μου λοιπόν έρχεται ο τύπος εκείνος του οδηγού  που σε κάποιο, συνήθη στους δρόμους των πόλεων, διαπληκτισμό οδηγών θα τραβήξει απότομα χειρόφρενο, θα ανοίξει βίαια την πόρτα του αυτοκινήτου του και με βήμα βαρύ και αποφασιστικό θα κατευθυνθεί απειλητικά προς τον άλλο οδηγό, μπορεί και να τον σπρώξει, ακόμα και να του ρίξει μια μπουνιά αν είναι άντρας ή αν είναι γυναίκα μπορεί να χτυπήσει με δύναμη το καπώ του αυτοκινήτου της (κατά το ανδρικό «βαράω το χέρι στο τραπέζι») και να αρχίσει να την βρίζει (κατά τα γνωστά).

Διόλου παράξενος συνειρμός!

Είναι λοιπόν θέμα συμπεριφοράς;

Ναι, είναι θέμα συμπεριφοράς, όχι όμως σύμφωνα με τις κατηγορίες καλή – κακή, ευγενής – ανάγωγη, βίαιη – ήπια, συντηρητική – προοδευτική κλπ.

Το είδος της συμπεριφοράς για το οποίο κάνω λόγο δεν συμπίπτει με τους κάθε λογής ιδεολογικούς –ισμούς που την υπαγορεύουν (φασισμός, καθωσπρεπισμός, κλπ) και οι οποίοι είναι κοινωνικο-πολιτικά απότοκα.
Μιλάω για την συμπεριφορά που φαίνεται ότι απευθύνεται στον άλλο, πλην όμως αυτός ο άλλος είναι ο ίδιος ο εαυτός μας. 

Είναι η συμπεριφορά εκείνη η οποία μπορεί να εκδηλώνεται προς έναν εξωτερικό έτερο αλλά πρώτα απ’ όλα και πριν ακόμα εκδηλωθεί απευθύνεται προς τον ίδιο τον εαυτό μας. Πριν γίνει μια τοποθέτηση – στάση απέναντι στην αντικειμενική πραγματικότητα του κόσμου, με ό,τι αυτή περιλαμβάνει (εθνικότητες, θρησκείες, ιδεολογίες, φύλα κλπ) έχει υπάρξει σαν αντίληψη του εαυτού μέσα στον κόσμο. 

Ισχυρίζομαι δηλαδή ότι αυτό που εντοπίζεται ως πρόβλημα συμπεριφοράς είναι κατ’ αρχάς ένα πρόβλημα αντίληψης του εαυτού, το οποίο έχει τις βαθιές του ρίζες στην συγκρότηση της ατομικής ύπαρξης σε σχέση με τον ίδιο τον εαυτό. Πολύ δε αργότερα θα εκφραστεί ως πρόβλημα συμπεριφοράς απέναντι στον άλλο.
Κάθε μια εκδήλωση προς τον κόσμο είναι ταυτόσημη προς τον εαυτό μας, καθόσον υπήρξε μια θεμελιώδης περίοδος της ζωής καθενός εκάστου που τα δύο αυτά πράγματα (εαυτός – άλλος) ταυτίζονταν. Κάθε «είμαι» αντιστοιχούσε και ταυτιζόταν με ένα «είναι». Πρόκειται για την περίοδο εκείνη της ζωής μας που ως βρέφη ήμασταν απόλυτα ταυτισμένοι και σε οργανική σύνδεση με την μητέρα ή μ'  ένα είδος «μητέρας».

Πιστεύεται ότι μεγαλώνοντας και αποκτώντας σταδιακά γνώση του εαυτού και του άλλου, της υποκειμενικότητάς μας και της αντικειμενικότητας που μας περιβάλλει, το στάδιο αυτό ξεπερνιέται δια παντός και είναι σα να σβήνεται, σα να μην υπήρξε ποτέ.

Ασφαλώς και με την ανάπτυξη της ατομικής συνείδησης μια τέτοια εξέλιξη πραγματοποιείται.
Όμως η γένεση κάθε σκέψης μέσα στο νου, κάθε συναισθήματος μέσα στον ψυχισμό, κάθε ανάγκης μέσα στο σώμα και των αντίστοιχων συμπεριφορών που απορρέουν από αυτά τα αίτια ως εξωτερικές  εκδηλώσεις τους , είναι μια επανάληψη αυτής της πρωταρχικής ταυτότητας και έχει πάντα  δύο ως αποδέκτες : τον άλλο στον οποίο αναφέρεται και τον εαυτό μας ο οποίος είναι ένας άλλος και μας ωθεί, μας πιέζει στην μια ή στην άλλη συμπεριφορά – κατεύθυνση.  Δεν είναι ποτέ μονοσήμαντη. Δεν απευθύνεται ποτέ μόνο προς τα έξω, αλλά και προς τα μέσα. Περνάει πάντα από τα ίδια στάδια και εξανθρωπίζεται ουσιαστικά μόνο μέσα από την διαδικασία του αυτόνομου στοχασμού, αναστοχασμού της σκέψης, επιθυμίας, θέλησης, πράγμα που δεν γίνεται αυτοματοποιημένα. 

Έτσι, κάθε ένας άνθρωπος που συμπεριφέρεται βίαια, υποτιμητικά, σαρκαστικά, εριστικά (όπως ο προαναφερόμενος πολιτικός – βουλευτής) και μάλιστα σε κάθε δημόσια (προς τα έξω) εμφάνισή του κατ’ αρχάς απευθύνει την συμπεριφορά του αυτή προς τον ίδιο τον εαυτό του (εγώ), μιας και ο εαυτός του είναι κάτι που υπάρχει δημόσια (είναι).

Κατά την ταπεινή μου γνώμη, αυτή είναι μια γενική αρχή και αναζητώντας το γενικό περίγραμμα   που εκπροσωπείται με τύπους  τέτοιου είδους,  θα έλεγα ότι είναι η φιγούρα εκείνη που ποτέ δεν μπόρεσε να δει τον εαυτό ως ένα οικείο πρόσωπο, μη φοβικά, αγαπητικά, ευγενικά και συμπονετικά. Και αυτός είναι ο τρόπος που έχει υιοθετήσει για να συμπεριφέρεται σε κάθε έτερο : είτε αυτός είναι ο πολιτικός αντίπαλος, είτε ο μετανάστης είτε ο άλλος οδηγός που τυχαία συναντά στο δρόμο του. 
Ο φασισμός και οι συνοδές εκφράσεις του, εκτός από τις πολιτικές αιτίες και απολήξεις τους, είναι τρόποι ύπαρξης ενός "Εγώ" μέσα στον κόσμο.
Στις μέρες μας δε και όσο η σκέψη των ανθρώπων γίνεται πιο φοβική, πιο θολή και πιο κατευθυνόμενη - εξαρτημένη τόσο η αντίληψη για τον εαυτό θα γίνεται μια επιβολή, μια γροθιά, ένας συριγμός οδόντων, ένα "να συντρίψουμε".
Και  η, κάθε φορά όμοια ή ανάλογη προς τον πολιτικό χώρο της "Χρυσής Αυγής", συμπεριφορά  θα είναι μόνο η εξωτερική εκδήλωση της αντίληψης αυτής.

Ο Σωκράτης είναι γνωστός για διάφορα πράγματα π.χ. για την απολογία του, για την καταδίκη του, για το κώνειο. Ανάμεσα στα πολύ σημαντικά είναι η λεγόμενη «σωκρατική ειρωνεία». Αυτό που κάνει την «σωκρατική ειρωνεία» να διαφέρει από κάθε ειρωνική εκδήλωση, είναι το γεγονός ότι ο σοφός της αρχαιότητας είχε συνείδηση του εαυτού του ως άλλου, και απηύθυνε πρώτα και κύρια το μέσον της ειρωνείας προς τον ίδιο, αναγνωρίζοντας ότι «ουδέν οίδα».

Σήμερα ο Σωκράτης ίσως να έλεγε: «είμαι ένας βλάκας!!» ή "είμαι ένας ξένος"  και εμείς θα συμπληρώναμε «όπως και σεις άλλωστε».

Αιώνες μετά, θα έρθει  ο Αρθούρος Ρεμπώ (γεννημένος σαν σήμερα στις 20 Οκτωβρίου 1854)  και θα πει : «εγώ είμαι ένας άλλος».

* χρησιμοποιώ το όνομα ενδεικτικά λόγω επικαιρότητας, θα μπορούσε να είναι το όνομα οποιουδήποτε άλλου πολιτικού, αναλόγου ύφους, οι οποίοι βρίσκονται και σε άλλους κομματικούς σχηματισμούς.