Μετάβαση στο κύριο περιεχόμενο

_Charles Mathewes : "Το κακό και η αυγουστίνεια παράδοση", εκτενής περίληψη και προβληματισμοί

Ο Charles Mathewes ,  είναι καθηγητής του Τμήματος θεολογικών σπουδών του πανεπιστημίου της Βιρτζίνια. Διδάσκει χριστιανική Θεολογία και σύγχρονη φιλοσοφική ηθική και φιλοσοφία της θρηκείας. Ανάμεσα στα ερευνητικά του ενδιαφέροντα είναι η ιστορία της χριστιανικής σκέψης, η συγκριτική των θρησκειών, ειδικά η συγκριτική ηθική, καθώς και θέματα πολιτισμού και πολιτικής.

Το βιβλίο του Evil and the Augustinian tradition, Cambridge University Press,  2001,  που θα παρουσιάσουμε σε εκτενή περίληψη, αποτέλεσε το θέμα της διδακτορικής του διατριβής. 
Άλλα δημοσιευμένα έργα του:
  • Το μέλλον της Πολιτικής Θεολογίας . Προσεχώς το 2017, πιθανώς από Wiley-Blackwell.
  • Συγκριτική Θρησκευτική Ηθική: Τα μεγάλα έργα . Σε 4 τόμους, με συν-συντάκτες Matthew Puffer και Mark Storslee. Routledge, 2015.
  • Η Δημοκρατία της Χάριτος: Αυγουστινιανικές σκέψεις στο Dark Times . Eerdmans, Paperback 2010.
  • Κατανόηση και Θρησκευτική Ηθική . Wiley-Blackwell, Paperback, 2010.
  •  Η Θεολογία της δημόσιας ζωής . Cambridge University Press, 2007. (χαρτόδετο βιβλίο 2008)
Για περισσότερες πληροφορίες εδώ.

Το ερευνητικό ενδιαφέρον μου

Το να ενδιαφέρεται κανείς στις μέρες μας να μελετήσει το πρόβλημα του κακού , ενέχει δυο κινδύνους : από την μια το ενδιαφέρον του να εκληφθεί ως μια παρωχημένη παλαιομοδίτικη εμμονή που φέρνει κάτι το μεσσαιωνικό στο σύγχρονο κόσμο κι από την άλλη να θεωρηθεί ότι είναι προτιμότερο να πράττει κανείς ενάντια στο κακό από το να ασχολείται σε θεωρητικό επίπεδο με αυτό.
Και οι δυο αυτοί κίνδυνοι αποτελούν εκφράσεις της δυσκολίας μας να δούμε κατάφατσα το πρόβλημα του κακού και εντάσσονται κι αυτοί στην  γενικότερη πρόκληση για την αντιμετώπισή του. Αφενός γιατί ο πρώτος, υποδηλώνοντας την πεποίθηση ότι ο νέος κόσμος που διαδέχθηκε τους σκοτεινούς μέσους χρόνους είναι απαλλαγμένος ή βρίσκεται σε μια διαδικασία απομάκρυνσης από το κακό, αποδέχεται έναν διαχωρισμό κι αποφεύγει να δει την συνέχεια του προβλήματος με το οποίο είμαστε αντιμέτωποι από καταβολής'  πραγμα που επιβεβαιώνει η αρένα της ανθρώπινης ιστορίας της οποίας υποκείμενα είμαστε εκάστοτε εμείς οι ίδιοι.
Αφετέρου ο δεύτερος , αναπαράγει τον γνωστό διχασμό ανάμεσα στην θεωρία και την πράξη, αδυνατώντας να δει την πρώτη ως μια εκδοχή της δεύτερης και την δεύτερη ως εφαρμογή της πρώτης. Ουσιαστικά, στερώντας την δυνατότητα από την ανθρώπινη ύπαρξη να πράττει καθώς στοχάζεται και να στοχάζεται επειδή ακριβώς είναι αναγκασμένη να πράττει,  λαμβάνει την ανθρώπινη ύπαρξη ως κάτι λιγότερο απ'αυτό που πραγματικά είναι.

Βλέποντας όμως από λίγο μακρύτερα και τους δυο κινδύνους, διακρίνουμε ότι υπάρχει και στους δυο κάτι κοινό, κι αυτό δεν είναι τίποτα άλλο εκτός από μια ρηγμάτωση' στην πρώτη περίπτωση η ρηγμάτωση είναι ιστορική, στην δεύτερη ανθρωπολογική.
Μήπως όμως η ρηγμάτωση αυτή μας οδηγεί κατευθείαν στην καρδιά του προβλήματος του κακού; μήπως το ίδιο το κακό δεν παρά μια ρηγμάτωση; ένα ρήγμα το οποίο επειδή δεν μπορούμε να δούμε είμαστε καταδικασμένοι να πέφτουμε διαρκώς μέσα του; μήπως το γνωστό "mind the gap" είναι μια "πινακίδα" που πρέπει να λάβουμε σοβαρά υπόψη;

Θα περιέγραφα, λοιπόν, το ενδιαφέρον μου όχι τόσο ως εκείνου του ανθρώπου που τον ενδιαφέρει η έρευνα, αλλά αυτό το ίδιο το ρήγμα, γιατί προέρχεται και διαρκώς νιώθει να απειλείται απ' αυτό. Προσωπικό και πραγματικό θα ήταν οι χαρακτηρισμοί που αρμόζουν καλύτερα στο ενδιαφέρον μου κι ως εκ τούτου αυτό (το ενδιαφέρον) εκτείνεται πέραν του παρόντος βιβλίου, περιλαμβάνοντάς το.

Βρήκα το βιβλίο του Charles Mathewes,  Evil and the Augustinian tradition,  ed. Cambridge University Press, καλογραμμένο και συμφωνο με τα ενδιαφέροντά μου,  ακριβώς γιατί προσπαθεί να εξετάσει το πρόβλημα του κακού, όχι από μια ηθικολογική σκοπιά, αλλά αποκαθιστώντας και κάνοντας εμφανή την συνέχεια -ή και την ασυνέχεια- μιας διαδρομής που, για την αυτοκατανόηση του δυτικού ανθρώπου, ξεκινάει απο τον Αυγουστίνο και δημιουργεί μια πνευματική κληρονομιά η οποια φτάνει μεσα από μια πολύπλοκη διαδοχή έως τη νεωτερικότητα και τις μέρες μας.
Αυτή την επιρροή της αυγουστίνειας παράδοσης, εξετάζει ο Μάθιους στο έργο και στην σκέψη δυο σύγχρονων στοχαστών που ασχολήθηκαν με το πρόβλημα του κακού: του αμερικανού θεολόγου και πολιτικού στοχαστή,  Ρέινολντ Νίμπουρ (Reinold Nìebuhr, 1892- 1971) και της  γνωστής γερμανοεβραίας πολιτικής επιστήμονα  φιλοσόφου Χάνα Αρεντ (Hannah Arendt, 1906 - 1975).
Παράλληλα διατρέχει μεγάλο μέρος της ιστορίας της χριστιανικής σκέψης έως τις μέρες μας, με αναφορές στο Νίτσε, στον Φρόιντ, στον Πωλ Ρικέρ και στην σύγχρονη ακαδημαϊκή συζήτηση.

Το έργο χωρίζεται :
- Εισαγωγή : εντοπίζοντας τις διαφωνίες.
- Πρώτο Κεφάλαιο : Προκαταρτικά : Το κακό και η αυγουστίνεια παράδοση.
   1. Νεωτερικότητα και κακό
   2. Η αυγουστίνεια παράδοση και οι κληρονόμοι της.
- Δεύτερο Κεφάλαιο : Γενεαλογία : η ανάμνηση της αυγουστίνειας παράδοσης.
   3. Η αμαρτία ως διαστροφή : η αυγουστίνεια ψυχολογία του Ρέινολντ Νίμπουρ
   4. Το κακό ως στέρηση : η αυγουστίνεια. Οντολογία στην Χάνα Άρεντ
- Τρίτο Κεφάλαιο : Η πρόκληση της αυγουστίνειας παράδοσης απέναντι στο κακό
   5. Απομυθοποιώντας το κακό
    Συμπεράσματα : αναγνωρίζοντας την ακαταληψία, εντοπίζοντας το μυστήριο.

Η παρουσίαση του έργου θα γίνει σε συνέχειες υπό τον γενικό τίτλο "Το κακό και η αυγουστίνεια παράδοση, εκτενής περίληψη και προβληματισμοί", με συνεχή αναφορά στο βιβλίο του Τσαρλς Μάθιους, φροντίζοντας να κάνω ρητό τον διαχωρισμό ανάμεσα στις αποψεις του συγγραφέα και τους προβληματισμούς που μου γεννήθηκαν διαβάζοντας το έργο του κι ελπίζοντας ότι κι άλλοι θα  βρουν σε αυτό εκτός απο ενδιαφέρον και κάποιες απαντήσεις.

Σχόλια

Δημοφιλείς αναρτήσεις από αυτό το ιστολόγιο

_Mπέρτολτ. Μπρεχτ: η Εβραία

Η "Εβραία" είναι ο τελευταίος μονόλογος από το σπονδυλωτό έργο του Bertolt Brecht "τρόμος και αθλιότητα του Τρίτου Ράιχ. Το έργο αυτό του Μπρεχτ αποτελείται απο 24 σκηνές-μονόπρακτα, που έγραψε ο Μπρεχτ εξόριστος μεταξύ 1935 και 1939 και περιγράφουν την τρομοκρατία και την άγρια φύση του ναζιστικού καθεστώτος. Η ελληνική μετάφραση αυτού του έργου του Brecht είναι του Μάριου Πλωρίτη και κυκλοφορεί σε βιβλίο από τις εκδόσεις Μωραίτης. Στο κείμενο αποτυπώνεται η εσωτερική ένταση του ατόμου που παίρνει μια απόφαση ενώ βρίσκεται στο χείλος της απελπισίας. Μέσα από την ανάγνωση του έργου στρέφουμε την προσοχή στα εκατοντάδες πρόσωπα της καθημερινότητας, τα οποία, δίνοντας έναν οριακό αγώνα επιβίωσης, αναδύονται ως σύγχρονοι/ες ήρωες και ηρωίδες του Brecht . Το ηχητικό ντοκουμέντο που δημοσιεύουμε παρακάτω είναι από την παράσταση που ανέβηκε το 1978 μαζί με άλλα πέντε μονόπρακτα διαφόρων άλλων συγγραφέων, από το Θίασο Λαμπέτη. Αν και το συγκεκριμένο ντοκουμέντο έχει ανέβ

_Κ.Π. Καβάφης : πρόσθεσις

Aν ευτυχής ή δυστυχής είμαι δεν εξετάζω. Πλην ένα πράγμα με χαράν στον νου μου πάντα βάζω — που στην μεγάλη πρόσθεσι (την πρόσθεσί των που μισώ) που έχει τόσους αριθμούς, δεν είμ’ εγώ εκεί απ’ τες πολλές μονάδες μια. Μες στ’ ολικό ποσό δεν αριθμήθηκα. Κι αυτή η χαρά μ’ αρκεί. (Από τα Κρυμμένα Ποιήματα 1877;-1923, Ίκαρος 1993) Σχόλιο :  Δεν θέλω να κάνω ανάλυση... ένα σχόλιο μόνο.. Υπήρξαν και υπάρχουν -ευτυχώς- πολύ αξιότεροι εμού αναλυτές, που έσκυψαν με γνώση και συγκίνηση πάνω στο έργο που μας άφησε ο μεγάλος Αλεξανδρινός. Πριν, όμως, μπω στα ενδότερα, λέω να κάτσω λίγο απ' έξω, να θαυμάσω το οικοδόμημα. Γενικά, καλό είναι να το κάνουμε αυτό. Μια πρώτη καταγραφή, μια εξωτερική εποπτεία, καθώς η μορφή περι-γράφει το περιεχόμενο και το περιεχόμενο χύνεται μέσα στη μορφή του, μας είναι πάντα χρήσιμη για να συνδεθούμε και να μείνουμε εντός του ποιήματος. Ας είναι... διάφορες σκέψεις...ή οδοί για την σκέψη, γενικώς... Αυτό λοιπόν το ποίημα του Κ.Π.Καβά

_αν αυτή είναι η πολιτική

 Δεν θα το επιδιώξω, αλλά θα εκμεταλλευτώ αυτή τη καταπληκτική συγκυρία : ώρα απογευματινή, μάθημα σε σπίτι, σε κεντρική πλατεία, σε κεντρικό χωριό, από κάτω τα καφενεία και είχα εντοπίσει καθώς πήγαινα ασυνήθιστες κινήσεις, μια αναταραχή και μια κυρία, άγνωστη σε μένα,  με χρώμα μαλλιών σε ώριμη μελιτζάνα να περιφέρεται μαζί με μια φίλη της που δεν είχε τίποτε το αξιοσημείωτο. Εγώ πρόσεξα την μελιτζανί.  Το μάθημα κυλούσε ανάμεσα σε απογοητεύσεις και προσπάθειες, οι ήχοι  της πλατείας γνωστοί και γι αυτό ανήκουστοι  έφταναν αλλά και δεν έφταναν σ'αυτιά μου, ίσως αν πρόσεχα έξω να έφταναν, αλλά εγώ πρόσεχα μέσα.  Οι ήχοι αλλάζουν. Ξέρω την αλλαγή των μικροφωνικών στις μικρές πλατείες των χωριών.  Τέλος μαθήματος. Η προεκλογική συγκέντρωση στα μισά. Έμεινα να ακούσω κι εγώ. Παράγγειλα όπως κάνω πάντα μια τσικουδιά και τι ανανέωση προσώπων, κινήσεων, χρωμάτων. Ίδιες ιδέες ή καλύτερα καμία ιδέα... χωρίς ιδέες. Το απόγευμα όμως δεν έχασε σε τίποτα την ομορφιά του Απρίλη του.  Το κόμμα,