Μετάβαση στο κύριο περιεχόμενο

_περί προσχημάτων και τέλους εποχής

Το ότι ζούμε το παρατεταμένο και οδυνηρό τέλος μιας εποχής διαπιστώνεται με πολλούς και ποικίλους τρόπους. Ένας αλάνθαστος είναι όταν πλέον παύουν να τηρούνται κι αυτά τα προσχήματα.
Το πρόσχημα, είναι ένα όριο, ένας φραγμός που επιτρέπει εντός των πλαισίων του μοντέλου που εκάστοτε κυριάρχησε και ισχύει,  να έχουν την δική τους θέση εννοιολογήσεις και συμπεριφορές που δεν προέρχονται από κι ούτε ανήκουν στον πυρήνα του συστήματος αλλά συνδέονται χαλαρά μαζί του, συνήθως μέσω ενός κατα συνθήκη ψεύδους. Έτσι,  τα προσχήματα για όσο καιρό τηρούνται, γίνονται σεβαστά και εκφράζουν μια δεδομένη ισορροπία του συστήματος που του επιτρέπει να θέτει κάτω από την "ομπρέλα" του εξαιρέσεις και διαφορετικότητες δίχως να ενοχλείται από αυτές,  επιβεβαιώνοντας έτσι την δυναμική και την κυριαρχία του.
Το ότι  η λειτουργία του προσχήματος είναι κυρίως αμυντική,  μας το φανερώνει η χρήση μέσα στη γλώσσα : μιλάμε για "προσχηματικές θέσεις" και για "απροσχημάτιστη επίθεση".

Καθώς, λοιπόν,  τα προσχήματα είναι αποτελέσματα ισορροπιών και κατά συνθήκη ψευδών, όταν καταπίπτουν ζουμε σε συνθήκες  σκληρού ρεαλισμού, δηλαδή την σκληρότητα του τέλους.
Για να μην διατρέξω τον κίνδυνο της θεωρητικολογίας, συντηρώντας άθελά μου κι εγώ τον πλασματικό διαχωρισμό ή στεγανότητα μεταξύ θεωρητικού λόγου - καθημερινής ζωής, θα σπεύσω αφενός να θυμίσω ότι η λειτουργία των προσχημάτων, μας δίνεται ανάγλυφα και παραστατικά μέσα από τον κώδικα του παραμυθιού, στο γνωστό παραμύθι του Χ.Κ.Άντερσεν "Τα καινούργια ρούχα του αυτοκράτορα", όπου όταν τα προσχήματα των αυλικών και των υπηκόων καταρρέουν, αποκαλύπτεται με τρόπο σκληρό και αδυσώπητο η γύμνια του βασιλιά, δηλ. το τι ήταν όχι μόνο ο βασιλιάς αλλά και οι αυλικοί και οι υπήκοοι και ο απατεώνας ράφτης και αφετέρου θα φέρω ένα επίκαιρο παράδειγμα.

Το πιο επίκαιρο που μπορώ να σκεφτώ και που αποτέλεσε την αφορμή αυτού του σημειώματος, είναι η εκλογή του γνωστού τραπεζίτη, κ. Λουκά Παπαδήμα στην θέση του Προέδρου της Ακαδημίας Αθηνών, ο οποίος την ερχόμενη Πέμπτη  στην επίσημη τελετή της αναγόρευσής του θα εκφωνήσει τον λόγο : "Οικονομική Ανάπτυξη και Δημοσιονομική Εξυγίανση : Η διττή πρόκληση για την οικονομική πολιτική".

Νομίζω, λοιπόν, ότι το γεγονός αυτό σε μια χώρα όπως η Ελλάδα όπου η πολιτική και ο πολιτισμός, τα γράμματα και το σχολείο  έχουν καταπέσει και φθαρεί, ίσως με τον πιο παταγώδη τρόπο από οπουδήποτε αλλού' όπου όλα φαίνεται να έχουν παραδοθεί προς αξιολόγηση ως εμπορεύματα στην μεζούρα του θεσμικού αξιολογητή, όπου εκλιπαρείται η Αγορά και δοξάζεται η αγοραία ηθική της...   η εκλογή στην πρωτοκαθεδρία του πλέον αναγνωρισμένου και επίσημου think tank των διανοουμένων και των καλλιτεχνών  της χώρας, ενός τραπεζίτη, ο οποίος συνέβαλε ενεργά επι δεκαετίες με την συμβουλή και την οικονομική  επιστημοσύνη του στην παντοειδή χρεοκοπία της χώρας... συνιστά πτώση των τηρουμένων προσχημάτων και σημειολογική ένδειξη πλήρους κυριαρχίας και υποταγής της οργανικής διανόησης της χώρας στην προτεραιότητα του χρηματιστηριακού κεφαλαίου.

Ασφαλώς και δεν περίμενα από το ευαγές ίδρυμα της Ακαδημίας κάποια οργανωμένη και σθεναρή αντίσταση και από την άποψη αυτή, του ξεγυμνώματος του βασιλιά, η συγκεκριμένη εκλογή είναι κάτι θετικό!
Μόνο που το τέλος θα αργήσει ακόμα πολύ να τελειώσει!








Σχόλια

Δημοφιλείς αναρτήσεις από αυτό το ιστολόγιο

_Mπέρτολτ. Μπρεχτ: η Εβραία

Η "Εβραία" είναι ο τελευταίος μονόλογος από το σπονδυλωτό έργο του Bertolt Brecht "τρόμος και αθλιότητα του Τρίτου Ράιχ. Το έργο αυτό του Μπρεχτ αποτελείται απο 24 σκηνές-μονόπρακτα, που έγραψε ο Μπρεχτ εξόριστος μεταξύ 1935 και 1939 και περιγράφουν την τρομοκρατία και την άγρια φύση του ναζιστικού καθεστώτος. Η ελληνική μετάφραση αυτού του έργου του Brecht είναι του Μάριου Πλωρίτη και κυκλοφορεί σε βιβλίο από τις εκδόσεις Μωραίτης. Στο κείμενο αποτυπώνεται η εσωτερική ένταση του ατόμου που παίρνει μια απόφαση ενώ βρίσκεται στο χείλος της απελπισίας. Μέσα από την ανάγνωση του έργου στρέφουμε την προσοχή στα εκατοντάδες πρόσωπα της καθημερινότητας, τα οποία, δίνοντας έναν οριακό αγώνα επιβίωσης, αναδύονται ως σύγχρονοι/ες ήρωες και ηρωίδες του Brecht . Το ηχητικό ντοκουμέντο που δημοσιεύουμε παρακάτω είναι από την παράσταση που ανέβηκε το 1978 μαζί με άλλα πέντε μονόπρακτα διαφόρων άλλων συγγραφέων, από το Θίασο Λαμπέτη. Αν και το συγκεκριμένο ντοκουμέντο έχει ανέβ

_Κ.Π. Καβάφης : πρόσθεσις

Aν ευτυχής ή δυστυχής είμαι δεν εξετάζω. Πλην ένα πράγμα με χαράν στον νου μου πάντα βάζω — που στην μεγάλη πρόσθεσι (την πρόσθεσί των που μισώ) που έχει τόσους αριθμούς, δεν είμ’ εγώ εκεί απ’ τες πολλές μονάδες μια. Μες στ’ ολικό ποσό δεν αριθμήθηκα. Κι αυτή η χαρά μ’ αρκεί. (Από τα Κρυμμένα Ποιήματα 1877;-1923, Ίκαρος 1993) Σχόλιο :  Δεν θέλω να κάνω ανάλυση... ένα σχόλιο μόνο.. Υπήρξαν και υπάρχουν -ευτυχώς- πολύ αξιότεροι εμού αναλυτές, που έσκυψαν με γνώση και συγκίνηση πάνω στο έργο που μας άφησε ο μεγάλος Αλεξανδρινός. Πριν, όμως, μπω στα ενδότερα, λέω να κάτσω λίγο απ' έξω, να θαυμάσω το οικοδόμημα. Γενικά, καλό είναι να το κάνουμε αυτό. Μια πρώτη καταγραφή, μια εξωτερική εποπτεία, καθώς η μορφή περι-γράφει το περιεχόμενο και το περιεχόμενο χύνεται μέσα στη μορφή του, μας είναι πάντα χρήσιμη για να συνδεθούμε και να μείνουμε εντός του ποιήματος. Ας είναι... διάφορες σκέψεις...ή οδοί για την σκέψη, γενικώς... Αυτό λοιπόν το ποίημα του Κ.Π.Καβά

_ Γ. Σεφέρη, "κράτησα τη ζωή μου" : σπάραγμα μιάς ανάγνωσης

Τ' ανθισμένο πέλαγο και τα βουνά στη χάση του φεγγαριού η μεγάλη πέτρα κοντά στις αγριοσυκιές και τ' ασφοδίλια το σταμνί πού δεν ήθελε να στερέψει στο τέλος της μέρας και το κλειστό κρεβάτι κοντά στα κυπαρίσσια και τα μαλλιά σου χρυσά' τ' άστρα του Κύκνου κι' εκείνο τ' άστρο ό Αλδεβαράν. Κράτησα τη ζωή μου κράτησα τη ζωή μου ταξιδεύοντας ανάμεσα στα κίτρινα δέντρα κατά το πλάγιασμα της βροχής σε σιωπηλές πλαγιές φορτωμένες με τα φύλλα της οξιάς, καμιά φωτιά στην κορυφή τους· βραδιάζει. Κράτησα τη ζωή μου˙ στ' αριστερό σου χέρι μια γραμμή μια χαρακιά στο γόνατο σου, τάχα να υπάρχουν στην άμμο του περασμένου καλοκαιριού τάχα να μένουν εκεί πού φύσηξε ό βοριάς καθώς ακούω γύρω στην παγωμένη λίμνη την ξένη φωνή. Τα πρόσωπα πού βλέπω δε ρωτούν μήτε ή γυναίκα περπατώντας σκυφτή βυζαίνοντας το παιδί της. Ανεβαίνω τα βουνά· μελανιασμένες λαγκαδιές˙ o χιονισμένος κάμπος, ως πέρα ό χιονισμένος κάμπος, τίποτε δε ρωτούν μήτε o καιρός κλειστός