_Βιντσέντζος Κορνάρος: Ερωτόκριτος

Ερωτόκριτος και Αρετούσα, Θεόφιλος

Eσίμωσε ο Pωτόκριτος, στο παραθύρι απλώνει,
        κι αγάλια-αγάλια, σιγανά, ποιός είναι φανερώνει.
Mε ταπεινότη η Aρετή τρέμοντας 'πιλογάται,
        με μιά φωνή έτσι δαμινή, που δεν καλογρικάται.        
Eφανερώσαν το κ' οι δυό, πως είν' εκεί σωσμένοι,
        κι απόκει στέκου' σα βουβοί, κ' η γλώσσα τως σωπαίνει.
Ήτρεμ' εκείνη σ' μιά μερά, κ' εκείνος εις την άλλη,
        κι ο γ-είς τον άλλο ενίμενε την εμιλιά να βγάλει.
Mιάν ώρα εστέκα' αμίλητοι, και τα πολλά οπού χώναν,        
        εχάνουνταν, σου φαίνεται, την ώραν που εσιμώναν.
Δεν είχαν την αποκοτιά θέλοντας να μιλήσουν,
        δεν ξεύρουν από ποιά μερά τα Πάθη τως ν' αρχίσουν.

Ωσά λαήνι οπού γενεί πολλά πλατύ στον πάτο,
        κ' εις το λαιμόν πολλά στενό, κ' είναι νερό γεμάτο,        
κι όποιος θελήσει και βαλθεί όξω νερό να χύσει,
        και το λαήνι με τη βιάν προς χάμαι να γυρίσει,
μέσα κρατίζει το νερό, κι απόξω δεν το βγάνει,
        κι όσον το γέρνει, τόσον πλιά μόνον τον κόπον χάνει―
εδέτσι εμοιάσασι κι αυτοί, κ' ήτον γεμάτοι Πάθη,        
        η αποκοτιά τως να τα π[ουν], ως εσιμώσα', εχάθη.
Kαι θέλοντας να πουν πολλά, τα λίγα δεν μπορούσι,
        το στόμα τως εσώπαινε, με την καρδιά μιλούσι.

(Ενότητα Γ΄ στιχ. 577-598)

.
Σχόλιο: 
Η Ποίηση είναι  μεταμόρφωση .....
Μια αλλαγή είδους.... Μια μεταπήδηση ενός πράγματος σε κάτι άλλο.
Εάν η Ενσάρκωση είναι η ελευθερία του Θεού από κάθε περιορισμό, ακόμα και από την ουσία του, η ηθελημένη  ύπαρξή Του ως κάτι άλλο, τότε και η ποίηση είναι κάτι σαν την ενσάρκωση.
Κι αυτό κάνει ο ποιητής κατά μίμηση της ελευθερίας του Ποιητή.
Αλλάζει είδος στα είδη.
Έτσι μπορεί, γίνεται δυνατό,  η πρώτη ιδιωτική συνάντηση των δύο ερωτευμένων νέων, η σιωπή τους, το ανείπωτο της εντατικής αγάπης τους, το ακοινώνητο του πάθους τους, ο πέραν του περιγραφικού λόγου έρωτάς τους,  να γίνεται.... κάτι πολύ κοινό, κάτι γαιώδες, εντελώς υλικό, σχεδόν καθημερινό και ευτελές, μια εμπειρία που επαναλαμβάνεται συνεχώς και  που την έχουμε όλοι.... ένα λαγήνι να γίνεται....το άρρητο. Τι ποιητικό θαύμα!
Ένα λαγήνι που έχει ένα απλό σχήμα, με πλατύ πάτο και στενό λαιμό, γεμάτο νερό που η απότομη αντιστροφή, η έξοδος αυτού που συγκρατείται από το σχήμα να το εγκλωβίζει και να μην αφήνει να χυθεί ούτε σταγόνα... αν και είναι γεμάτο.
Έτσι μπορούμε, γινόμαστε όλοι ικανοί  -νέοι και γέροι, αυτοί που υπήρξαν κάποτε και αυτοί που δεν υπήρξαν ποτέ ερωτευμένοι, αυτοί που είναι τώρα αλλα και αυτοί που θέλουν πολύ να ερωτευτούν- να καταλάβουμε, όλοι να έχουμε μετοχή στο πώς είναι μια πρώτη ιδιωτική συνάντηση δύο ερωτευμένων νέων, με τι ομοιάζει και πώς γίνεται να σωπαίνει το στόμα και να μιλάει η καρδιά με δάνειο από την μεταφορική γλώσσα της ποίησης.

Ο Ερωτόκριτος είναι ένα μεγάλο ποίημα στην περιοχή του κοινού βιώματος των ανθρώπων, στην μετοχή του άυλου στο υλικό και τη μεταμόρφωση του άρρητου στο ρήμα... κι όλα αυτά κρίνονται από μια μικρή λέξη : Ωσά
Ωσά... όπερ μεθερμηνευόμενον : ως εάν, σαν ή κατά χάριν του ποιητή και του ποιητικού του λόγου.