_είναι ο θηλασμός κίνημα;

Ν.  Γύζη, "Η Παραμάνα"

Είναι ο θηλασμός κίνημα;
Αντέχει ο θηλασμός στην δημοσιότητα;
Υπάρχουν πράγματα που θα ήταν καλύτερα να μείνουν κρυμμένα;


Αυτά τα ερωτήματα θα επιχειρήσουμε να ερευνήσουμε σήμερα, αγαπητοί Αναγνώστες.
Αφορμή έλαβα από την "ημέρα δημόσιου θηλασμού" και πραγματοποιήθηκε χθες Κυριακή στο Ζάπειο. Στην εκδήλωση έλαβαν μέρος εκατοντάδες μητέρες οι οποίες σε μια κίνηση έμπρακτης διεκδίκησης του "δικαιώματος", όπως είπαν, στον θηλασμό ξεγύμνωσαν τα στήθη τους και ομαδικά θήλασαν τα μωρά τους. Δεν ξέρω ποιός φορέας διοργάνωσε την εκδήλωση και όσο κι αν έψαξα στο διαδίκτυο δεν βρήκα κάποια ρητή αναφορά. Γνωρίζω μόνο ότι αυτή η εκδήλωση διοργανώνεται τα τελευταία χρόνια σε πανελλαδική κλίμακα (Πάτρα, Θεσσαλονίκη κ.άλ.) μια συγκεκριμένη ημέρα. Αν κάποιος αναγνώστης έχει την σχετική πληροφόρηση θα ήμουν υπόχρεη εάν μου την έλεγε. Υποθέτω λοιπόν - κι από τα πανώ με το θηλάΖΩ- ότι πρόκειται για δράση κάποιας ΜΚΟ. Δεν είμαι εκ προοιμίου καχύποπτη με τις ΜΚΟ, μπορώ όμως κατά περίπτωση να τις κρίνω στον βαθμό που, προκειμένου να αξιοποιήσουν κάποια διαθέσιμα κονδύλια, δημιουργούν έναν τεχνητό χώρο δίκην "δημοσίου χώρου" προβάλλοντας τα πιο απίθανα αιτήματα και προβαίνοντας απαραίτητα σε τεχνητούς διαχωρισμούς, κατηγοριοποιήσεις και ανάδειξη ανύπαρκτων αντιθέσεων, νοηματοδοτώντας έτσι, ερήμην των συμμετεχόντων,  τον δημόσιο χώρο στην μετανεωτερικότητα.
Έτσι κι ο θηλασμός βρέθηκε κι αυτός να συγκαταλέγεται στην πληθώρα των εκδηλώσεων (events) που στήνονται από Δήμους, Περιφέρειες , διαφόρους φορείς, με την συνδρομή χορηγών και σπονσόρων, όπως οι διάφοροι "μαραθώνιοι αγάπης", οι γελοιότητες τύπου Santa Run κλπ., που επικαλούνται μια επίφαση "συμμετοχής"  σε δράσεις  προαποφασισμένες, στημένες και στοχευμένες (συνήθως για "καλό σκοπό") που όμως, αυτή η συμμετοχή και ανώδυνη είναι και  φέρει όλα τα χαρακτηριστικά του καταναλωτισμού και της μόδας και συνήθως επενδύεται από ένα απαραίτητο αίσθημα υπερηφάνειας (pride).

από την χθεσινή εκδήλωση στο Ζάπειο

Ας δούμε όμως από πιο κοντά το θέμα μας.
Έχουμε, λοιπόν, ήδη εδώ μια τριπλή σύνδεση του θηλασμού με τον δημόσιο χώρο και την σύγχρονη πολιτική των δικαιωμάτων.
Προσωπικά δεν γνωρίζω καμία γυναίκα η οποία ενώ ήταν σε κάποιο δημόσιο χώρο (καφέ, λεωφορείο, πάρκο κλπ)  βρέθηκε στην ανάγκη να θηλάσει το μωρό της γιατί ήταν η ώρα του φαγητού του και να εμποδίστηκε, να λοιδορήθηκε ή να προπηλακίστηκε  όταν το επιχείρησε. Ούτε υπάρχει στην κοινωνία μας κάποιο είδος ταμπού ή πουριτανισμού σε σχέση με το θέμα αυτό. Mια γυναίκα που ευρισκόμενη σε δημόσιο χώρο ακολουθώντας την φυσική τάξη και ανάγκη του μωρού της, θηλάζει με διακριτικότητα και δίχως να επιθυμεί είτε να προσελκύσει τα βλέμματα των άλλων είτε να δώσει σε κάποιον (σε ποιόν άραγε;) μαθήματα ανώτερης μητρικής συμπεριφοράς, θηλάζει από αγάπη για το βρέφος της και όχι για να προωθήσει μέσω της πράξης του θηλασμού κάποια κοινωνικά μηνύματα ή για να θρέψει τις σεξουαλικές φαντασιώσεις κάποιων στερημένων ανδρών.
Περί τίνος πρόκειται λοιπόν;

Πριν από όλα ο θηλασμός δεν κατανοείται πλέον ως όρος επιβίωσης του βρέφους, όπως ήταν κάποτε, και για αυτό το λόγο τον αναλάμβαναν και γυναίκες εκτός από την μητέρα, οι γνωστές "παραμάνες" ή τροφοί (όπως μας λέει και ο πίνακας του Ν. Γύζη).
Επομένως ο θηλασμός για να βρει την θέση του στον σύγχρονο κόσμο, για να αποτελέσει μέρος της ζωής μας,  οφείλει να αναφερθεί σε κάτι που βρίσκεται πέραν της επιβίωσης. Ως χώρος αναφοράς του θηλασμού επιλέγεται αυτός των δικαιωμάτων του ανθρώπου, ως μια επιστροφή στην "φυσικότητα". Είναι μια τέτοια αναφορά θεμιτή και πρόσφορη;

Ο ανθρώπινος θηλασμός είναι μια πτυχή, ένα μέρος της πολύ σημαντικής και μοναδικής σχέσης που αναπτύσσεται ανάμεσα στην μητέρα και στο βρέφος της. Η σχέση αυτή επειδή ούτε εξαντλείται, ούτε καν προσεγγίζεται στην ουσία της από καμία εξωτερική εκδήλωση, περιγραφή ή αναφορά είναι εκ της φύσεώς της ανεπίδεκτη δημοσιότητας. Δεν έχει κι ούτε μπορεί να έχει αναφορά στον δημόσιο χώρο κι αν θέλουμε να καταλάβουμε τον θηλασμό σε ένα επίπεδο πέραν του φυσικού της παροχής τροφής δεν μπορούμε παρά να τον δούμε ως μέρος αυτής της σχέσης η οποία είναι και πολύ ευρύτερη του θηλασμού και μπορεί να τον περιλαμβάνει ή όχι, δίχως στο ελάχιστο να θίγεται η σχέση αυτή στην πραγματικότητά της. Κάνω αυτή την επισήμανση, διότι υπάρχει ο κίνδυνος οι γυναίκες που είτε επιλέγουν είτε δεν μπορούν να θηλάσουν να θεωρηθούν λιγότερο "καλές" μητέρες.
Εάν λοιπόν ο θηλασμός ανήκει στο ευρύτερο πλαίσιο της προσωπικής σχέσης της μητέρας με το βρέφος της και χαρακτηρίζεται από αυτά που αρμόζουν στην σχέση αυτή, τότε ο θηλασμός πέραν της παροχής τροφής στο βρέφος, σφραγίζεται ουσιωδώς από την ενδόμυχη ιδιωτικότητα, την μυστική εσωτερίκευση μιας θεμελιώδους σχέσης συγκρότησης του εαυτού μέσω της μητέρας, η οποία ρηχαίνει, απισχνούται,  παραμορφώνεται στο φως της δημοσιότητας και καταστρέφεται όταν γίνεται το απροκάλυπτο αντικείμενο του δημόσιου θεάματος. Πολύ δε περισσότερο όταν εκθέτει τα σώματα ως αντικείμενα πόθου και λαγνείας για τους άντρες ή ανταγωνισμού και σύγκρισης της θηλυκότητας για τις γυναίκες.
Ο χώρος του θηλασμού είναι ο ιδιωτικός χώρος, με την ευρεία έννοια της απρόσιτης εκείνης χωροχρονικής συνεύρεσης, όπου δύο ξεχωριστά σώματα ενώνονται σε μια τελετουργία της ζωής και δεν μπορεί να ευδοκιμήσει πουθενά αλλού παρά μόνο εκεί που υπάρχει ο ψίθυρος και η συγ-καταβαίνουσα αγάπη. Ο,τιδήποτε άλλο που εμπνέεται από την ρητορική των "δικαιωμάτων" για τον θηλασμό είναι φλυαρία, είναι ληστεία, είναι μαζικοποίηση και ευτελισμός. Εντέλει είναι όλα αυτά που ζούμε... και όχι κάτι διαφορετικό, επαναστατικό ή φυσικότερο.

Παρόμοια κινήματα, κατά την γνώμη μου, διακρίνονται από μια αφελή τυχαιότητα που μέσα στην διεκδικητική (;) ορμή τους αποσπούν κομμάτια της ουσίας της εσωτερικής ζωής των ανθρώπων και σέρνοντάς τα, τα ρίχνουν στο χώρο του δημοσίου φαίνεσθαι και της εμπορευματοποίησης, αφήνοντας τους ανθρώπους πιο κενούς και κάνοντας τις μανάδες... χαϊδευτικά -κατά το τηλεοπτικό λεξιλόγιο- χαζοχαρούμενες "μανούλες". Κι αυτό που κατασκευάζεται ως "δημόσιος χώρος" γίνεται η γιγαντιαία σκηνή του εφήμερου και του επίπεδου στην οποία ρίχνονται οι ιδιωτικές στιγμές των ανθρώπων, κατά τα πρότυπα του fb, και κατά ριπάς...
Αν, λοιπόν, βρισκόμαστε στην ανάγκη να απαντήσουμε απέναντι στο σύστημα των πολυεθνικών παραγωγής μητρικού γάλακτος σε σκόνη και στην ιατρική συμπόρευση στην κλοπή του μητρικού θηλασμού από τις γυναίκες, τότε η μόνη αποτελεσματική και πραγματικά αρνητική απάντηση στις αξίες του κατεστημένου συστήματος, βρίσκεται όχι στο πεδίο της αντικειμενικοποίησης των ανθρώπων και της υγειονομικής των σχέσεών τους, αλλά στο επίπεδο του εμπλουτισμού του εσωτερικού ανθρώπου με την Αλήθεια της ζωής.