_Ecce Homo

 Εικόνα από την βιντεοκάμερα στο κελί του κρατούμενου 

όπως μεταδόθηκε από τα μμε, λίγο πριν πεθάνει

Yπάρχουν πολλοί τρόποι να βλέπει κανείς τα πράγματα. Πάντα υπήρχαν.

Τελικά το πιο εύκολο πράγμα είναι να "πάρεις θέση", να  τ ο π ο θ ε τ η θ ε ί ς. .

Τι εύκολο πράγμα! Κι ας το κάνουν οι τηλε-διδάσκαλοι του γένους να δείχνει μέγα κατόρθωμα, όταν καλούν με επιμονή : "να πάρετε θέση κύριε...τάδε"  .

Διότι θέσεις και τοποθετήσεις υπάρχουν πολλές, παίρνεις μια και από εκεί μπορείς να βλέπεις και να λες για τα πράγματα. Καθημερινά είτε από τηλεοπτικού άμβωνος είτε και χωρίς αυτόν, ο καθένας μπορεί να μιλάει και να  τοποθετείται σα να γνωρίζει, για όλα.

Γιατί, όμως,  είναι εύκολο να πάρεις θέση; Γιατί θεωρείται πρέπον και κάτι -να πούμε- υπεύθυνο να έχεις μια θέση; Γιατί το αντίθετο, δηλ. να μην πάρεις θέση θεωρείται αδυναμία ή... σχεδόν λιποταξία;

Ας τ' αφήσουμε σε εκκρεμότητα προς το παρόν. 

Ας πάμε στο συγκεκριμένο συμβάν της δολοφονίας του Ιλι Καρέλι, που ξυλοκοπήθηκε και βασανίστηκε μέχρι θανάτου από τους δεσμοφύλακές του, μέσα στις φυλακές της Νιγρίτας Σερρών.

Για το συμβάν αυτό ο καθένας μπορεί να πάρει μια θέση: να το καταδικάσει  ή να εκφράσει την λύπη του για τον αδικοσκοτωμένο φύλακα και  την οικογένειά του ή και να θεωρήσει ότι αυτά συνέβαιναν και θα συμβαίνουν πάντα στις φυλακές και στον υπόκοσμο ή ακόμα και να θεωρήσει ότι αυτά δεν τον αφορούν, μπορεί ακόμα και να παπαγαλίσει την τρέχουσα ενημέρωση.

Όλα αυτά είναι θέσεις και θα μπορούσαν να υπάρξουν κι άλλες π.χ. αλλιώς τοποθετείται απέναντι στο συμβάν ο ρεπόρτερ που κάνει το ρεπορτάζ, αλλιώς ο δικηγόρος, αλλιώς ο γιατρός, αλλιώς ο άνεργος, αλλιώς ο νοικοκύρης κι όταν μιλήσουν γι' αυτό (το συμβάν) θα χρησιμοποιήσει ο καθένας το δικό του λεξιλόγιο.

Όταν μιλάμε, άνθρωποι εμείς γι' ανθρώπους, ο λόγος μας περνάει δια μέσου των κατηγοριοποιήσεών μας  μέσα σ' ένα συγκεκριμένο κοινωνικό σύστημα, από την επαγγελματική, μορφωτική, πολιτική ή την οποιαδήποτε άλλη οπτική που έχουμε για να βλέπουμε τον κόσμο.

Τι χάνεται μ' αυτόν τον τρόπο; Τι διαφεύγει της προσοχής μας, τι αδυνατούμε να καταλάβουμε ακόμη κι αν μιλάμε επί ώρες για το συγκεκριμένο θέμα;
Τι συμβαίνει και όλες οι συζητήσεις μοιάζουν να μην οδηγούν πουθενά κι ο κόσμος να γίνεται όλο και πιο σκληρός και άγριος, όλο και πιο ευτελής και χυδαίος;

Μα, κάθε φορά, μιλάμε έχοντας χάσει το ίδιο το θέμα, όπως αυτό εμφανίζεται μπροστά μας!

Στην προκειμένη περίπτωση δεν μπορούμε να δούμε : τον πόνο, την εγκατάλειψη, τον φόβο, τον τρόμο, το ψύχος, την ανημποριά, τον πανικό, το χτυπημένο σώμα, την σιωπή της απομόνωσης, την απόγνωση.

Μιλάω για την αδυναμία μας να αντικρύσουμε και να συνδιαλεχθούμε  μ' αυτό το αόρατο που νιώθει όλα αυτά.Αυτό που συνιστά την ουσία κάθε ανθρώπινης κατάστασης, αυτό που εμψυχώνει τον άνθρωπο πριν από κάθε προσδιορισμό, εκλογίκευση ή  απόδοση δικαίου : Την ψυχή μας. 

Αδυνατούμε να δούμε την ανθρώπινη ψυχή ριγμένη σ' μια άκρη του κόσμου, μόνη κι απροστάτευτη, μέσα στην οδύνη της. Ο πολιτισμός μας αντιμετωπίζει τον άνθρωπο μόνο ως ένα πλέγμα φυσικών αναγκών και  η συμπεριφορά του οφείλει να διέπεται από νομικούς κώδικες, οικονομικές συναλλαγές και διακρατικές συμφωνίες. Ένα στόμα παραπάνω που ζητάει να τραφεί ή που παραβαίνει τους νόμους ή που καταχράται την εξουσία, ένα "πράγμα" που πρέπει να ελεγχθεί. 

Ο άνθρωπος ως αυτό που είναι, μια γυμνή, άρρωστη και φοβισμένη ψυχή, ο άνθρωπος στην ιερότητα και στο τραγικό μεγαλείο της ύπαρξής του,  έχει εκλείψει από κάθε συζήτηση, έχει χαθεί από τα μάτια μας.

Στην θέση αυτού που εξέλιπε και που μπορεί να συμπάσχει και να συναισθάνεται εγκαταστάθηκε η "οπτική" μας, η τοποθέτηση μας, η "θέση" που έλεγα στην αρχή, την οποία παίρνεις χωρίς να σου κοστίζει τίποτα, μέσα από την ασφάλεια μιας κάποιας "οπτικής".

 Έτσι μπορούμε να νιώθουμε ασφαλείς και αποφεύγουμε ν' αντικρύζουμε το κενό που υπάρχει μέσα μας, αλλά και σ' όλο τον πολιτισμό μας σαν μια τεράστια τρύπα, σαν μια ασύλληπτη έκπτωση.
 Έτσι μπορούμε να μιλάμε για ένα φόνο, για μια καταστροφή,  χωρίς να πονάμε οι ίδιοι, από την  θέση του "αντικειμενικού" παρατηρητή, μιλάμε και ο λόγος μας δεν αγγίζει κανέναν. 

Είναι ένας λόγος τυφλός και χωρίς χέρια.

Μήπως αυτό δεν κάνουν και οι πολιτικοί ; Αυτό δεν γίνεται παντού;

Όμως, όσες πολυπράγμονες συζητήσεις κι αν κάνουμε, όσα μέτρα και αν ληφθούν, ακόμα κι αν η Δικαιοσύνη κάνει το καθήκον της-όπως λένε-, όσο  οι ανθρώπινες ψυχές αδυνατούν να επικοινωνήσουν άμεσα, θα είναι βαθιά άρρωστες, άλλες μέσα στις φυλακές κι άλλες έξω, στους δρόμους των μεγαλουπόλεων, στις φαβέλες της Βραζιλίας, στα εργοστάσια  της Κίνας, στα ορυχεία της Αφρικής, στα πορνεία των Φιλιππίνων.

Στο σημείο αυτό βρίσκεται ο πολιτισμός μας : ή θα αποδώσουμε στον άνθρωπο την ψυχή του ή θα τον θεωρήσουμε μια μάζα νευρώνων, ένα βιολογικό  συνοθύλευμα που μπορούμε να ελέγχουμε είτε μέσα από την κατανάλωση και την τεχνολογία είτε μέσα από τρόμο και τον εξευτελισμό.

O Nίτσε θα αναφωνήσει : Ecce Homo,  Ιδού ο άνθρωπος! 

Σε τίποτε δεν χρειάζεται να πάρουμε "θέση", χρειάζεται μόνο να βρούμε την ψυχή μας, να συναισθανθούμε και να πράξουμε ως άνθρωποι.