_"Εμένα έτσι με θέλουν τα παιδιά μου"....

Στην κυρία Πολυξένη 

που κοιμήθηκε εν ειρήνη στις 31 Αυγούστου 2017, πλήρης ημερών

και στα παιδιά της

Στην εποχή μας τα λόγια αυτών που δεν συντονίζονται, για διάφορους λόγους,  με τις ρητορικές της οικονομικής  προόδου και δεν μπορούν να συμβαδίσουν με τους στόχους της, εύκολα περνάνε για ανοησίες. Αντιθέτως τα τουίτ του πολιτικού, οι δηλώσεις του ακριβοπληρωμένου αθλητή, οι εξομολογήσεις του παίχτη ενός survival, η ατάκα κάποιας τηλεπερσόνας, τα συνθήματα του πλανητάρχη, οι απειλές παρανοϊκών ηγετών και άλλων δικτατόρων,  τυγχάνουν μεγάλης προβολής και συζητιούνται. Ταυτοχρόνως η μετα-μοντέρνα οικογένεια των Καρτάνσιανς εξ Αμερικής, έχει την δική της εκπομπή, τώρα πλέον και στην ελληνική τηλεόραση!


Δεδομένης αυτής της κυριαρχίας, τι αξία μπορεί να έχουν τα λόγια μιας γριάς κι αμόρφωτης γυναίκας που ζει σ' έναν οίκο ευγηρίας;
Καμία απολύτως...
Εντός του σχήματος πρόοδος -καθυστέρηση και δεδομένης της μεταμοντέρνας σούπας τρόμου και πυροτεχνημάτων, τα λόγια ενός τέτοιου ανθρώπου,  εύκολα πηγαίνουν με τη μεριά της καθυστέρησης και της ιδρυματικής αφέλειας  και παραμερίζονται.
Σήμερα, λοιπόν,  θα αφιερώσω αυτό το κείμενο στην παρουσίαση των λόγων ενός τετοιου ανθρωπου, της κυρίας Πολυξένης που τα τελευταία χρόνια ζούσε στη πόλη, σε έναν οίκο ευγηρίας.
Το γεγονός αυτό, το ότι ζούσε σε ένα γηροκομείο, δεν λέει τίποτα ούτε για την ίδια και την ζωή της ούτε για τους οικείους της. Οι στερεότυποι που συνοδεύουν τέτοιες καταστάσεις και μεταχειριζόμαστε με ευκολία, είναι εντελώς ξένοι σε μένα. Αν και γνωρίζω κάποιες λεπτομέρειες από την ζωή της, δεν θα αναφερθώ καθόλου σε αυτές, αφού αυτό που με ενδιαφέρει εν προκειμένω, δεν είναι η σκιαγράφηση του πορτρέτου της, αλλά μόνο τα ειπωμένα λόγια της, τα οποία θεωρώ καταλληλότερα και ικανά να μας οδηγήσουν στην ουσία του προσώπου της.


Πριν λίγους μήνες, δύο από τους τέσσερις γιούς της κυρίας Πολυξένης πήγαν στον οίκο ευγηρίας για να επισκεφθούν την μητέρα τους, όπως συχνά έκαναν.
Η τεχνολογία χειρός που διαθέτουμε και χρησιμοποιούμε, κατέγραψε σε βίντεο αυτή την συνάντηση. Το βίντεο αυτό, μέσω του ενός γιού έφτασε και σε μένα.

Η κυρία Πολυξένη περιχαρής στο καθιστικό, με μια σιελ ζακέτα ριγμένη στους ώμους της πάνω από το βαμβακερό νυχτικό της, με τα κάτασπρα μαλλιά της πιασμένα χαλαρά σε ένα κλασικό παρθενώνιο κότσο.... μια γιαγιά.
Η χαρά της ξεχειλίζει, που έχει κοντά της τους γιούς της...
Με ζωηρή φωνή και ανοιχτόκαρδη διάθεση τους διηγείται τα νέα της...

Πέρασε κι ο διευθυντής και μου είπε Μπράβο...Μπράβο...
Σφίγγει τα χέρια της σε μικρές γροθιές, σα να ζυμώνει ή σα να πλένει στη σκάφη...
Εμένα δεν μου'χουν πει Μπράβο ποτέ...
Ναι, εεε... με είδε που πλέκω και διαβάζω και μου είπε, μπράβο...μπράβο...

Έτσι με θέλουν τα παιδιά μου, του απάντησα, ... να έχω μυαλό... να μην είμαι άχρηστη, ... να έχω μυαλό τετράγωνο, να συνεννοούμαι τέλεια, για αυτό πλέκω και διαβάζω... να μην είμαι μόνο ζώο.  

Στο τραπεζάκι μπροστά της μια μεγάλη κουβάρα έτοιμη, φαρδιά, λευκή δαντέλα, στερεωμένη με το βελονάκι Νο 1/2... κι ένα βιβλίο κλειστό... Τα έργα των χεριών και του μυαλού της.

Μα δεν είσαι άχρηστη... ακούγεται ο ένας γιος. 
Ε...αυτό του είπα κι γω... Εμένα έτσι με θέλουν τα παιδιά μου...

Τα λόγια που λέει η γριά γυναίκα, δεν φαίνεται να έχουν κανένα ενδιαφέρον αν τα διαβάσεις δίπλα στους καθιερωμένους και κεκυρωμένους λόγους που έχουμε συνηθίσει να διαβάζουμε και να ακούμε.
Για μένα όμως ήταν μια συγκλονιστική ομιλία.

Εμένα έτσι με θέλουν τα παιδιά μου...
Τι κουβέντα!

Αυτή η κουβέντα όσο κι αν ακούγεται απλούστατη, είναι μια ασύλληπτη και άκρως αγαπητική κουβέντα, που βγαίνει από το στόμα ενός ανθρώπου 99 χρόνων με χαρά , σαν να ολοκληρώνει την ύπαρξή της και να της δίνει νόημα.
Το νόημα που εξακολουθεί να έχει η ζωή της, αν και σε τόσο προχωρημένη ηλικία, δεν προέρχεται από την ίδια και δεν είναι μια έκφραση εγωιστικής αυτο-δικαίωσης, τόσο συχνή και αποκρουστική σε ηλικιωμένους ανθρώπους. Το νόημα της ζωής της προέρχεται από την σχέση της με τα παιδιά της και όχι μόνο αυτό.... το νόημα της ζωής δεν εξαντλείται στην βιολογική ζωή της, δηλαδή στο διάστημα εκείνο που είναι παρούσα και ζωντανή στον χώρο και στον χρόνο, αλλά προεκτείνεται για όσο καιρό τα παιδιά της θα θέλουν μια "έτσι" μάνα.... ίσως και για όσο καιρό οι άνθρωποι θα έχουμε ανάγκη τις "έτσι" μανάδες...
Η αμόρφωτη και ταπεινή γυναίκα με μια κίνηση απλή όσο και η ζωή της, έκανε κάτι εξαιρετικά δύσκολο: αντέστρεψε όλη την παραδοχή της επιθυμίας που θέλει να κατευθύνεται από τους γονείς προς τα παιδιά, ρίχνοντας βαριά την σκιά τους και ελέγχοντας, πολλές φορές συντρίβοντας απάνθρωπα το μέλλον.
Θυμήθηκα την σπουδαία Κατερίνα Γώγου στο ποίημά της "Θάρθει καιρός"....
Εσύ είσ’ η ελπίδα/ άκου θάρθει καιρός/που τα παιδιά θα διαλέγουνε γονιούς/
δε θα βγαίνουν στην τύχη...

Οι τιμές και τα μπράβο, που πολλοί ηλικιωμένοι εκβιαστικά ζητούν από τον περίγυρό τους ως επιβεβαίωση της προσωπικής τους αξίας, των επιλογών, των κατορθωμάτων τους (κυρίως σε οικονομικό, περιουσιακό επίπεδο)  αξίζουν όχι στην ίδια αλλά στα παιδιά της, στην σχέση τους που την κάνει αυτό που είναι: Μητέρα!
Η κυρία Πολυξένη ζώντας μια απλή αλλά γεμάτη ζωή, δίχως απαιτήσεις χειραφέτησης, πέτυχε κενούμενη να ενσαρκώσει στο μικρό δέμας της την Αναφορά στον Άλλον.
Το βλέμμα, η παρουσία, το πώς με ονομάζει ο Άλλος με κάνει να είμαι Εγώ....η αναφορικότητα δίνει περιεχόμενο στο άλλως κενό της ύπαρξής μου.

Τα λόγια της κυρίας Πολυξένης, ειπωμένα με το ανάλαφρο και αφελές φαφούτικο χαμόγελό της, εύκολα μπορεί να τα περάσει κανείς για ανοησίες γερόντων... για μένα τα λόγια αυτά είναι εντελώς ακατάταχτα, υπερβαίνουν τα σχήματα προόδου - καθυστέρησης, είναι κάτι που με δυσκολία μπορεί να σταθεί και να γίνει αποδεκτό από τον πολιτισμό της ατομοκρατίας και του ναρκισσισμού που κυριαρχεί και υπηρετούμε όλοι.

Ειπωμένα από έναν απλό καθημερινό άνθρωπο, λίγο πριν το τέλος, συνοψίζουν έναν αιώνα ασκητικής της ζωής και είναι ό,τι πιο σοβαρό, θεολογικό  και βαρύ έχω ακούσει.

Σε λίγο η συνάντηση τελειώνει...
Φεύγουμε, μάνα...
Να πάτε στο καλό....